czwartek, 7 sierpnia 2008

Wilczy szaniec

Wilczy Szaniec (niem. Wolfsschanze) – w latach 1941-1944 kwatera główna Hitlera i Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych (OKW) w lesie gierłoskim, na wschód od leżącej na skraju lasu wsi Gierłoż i 8 km na wschód od Kętrzyna (obecnie w woj. warmińsko-mazurskim). Wilczy Szaniec był jedną z kwater głównych Hitlera

Wilczy Szaniec przecinała linia kolejowa Kętrzyn - Węgorzewo i równoległa do niej szosa Gierłoż – Parcz. Kwatera miała powierzchnię 250 ha i otoczona była pierwotnie zasiekami a następnie także polem minowym. Co kilkaset metrów ustawione były kilkunastometrowej wysokości drewniane wieże obserwacyjne, a na terenie suchym także betonowe stanowiska ckm. Do kwatery prowadziły trzy strzeżone wartowniami wjazdy. Wartownia zachodnia znajdowała się na skraju lasu na wysokości majątku Gierłoż (niem. Gut Görlitz). Wartownia wschodnia położona była na szosie w polu, od strony wsi Parcz, około 300 m od aktualnej granicy lasu. Na południowy wschód od centrum, obok szosy Gierłoż - Parcz znajdowało się zapasowe lądowisko dla samolotów kurierskich. Jadąc na południe z centrum kwatery przejeżdżało się do wartowni południowej, a dalej do szosy Kętrzyn – Giżycko, za którą znajduje się właściwe lotnisko kwatery w Wilamowie. Dodatkowo, w centrum kwatery, znajdowały się także tzw. wartownia oficerska strzegąca wjazdu na teren pierwszej strefy zakazanej oraz wartownia kolejowa na zjeździe z szosy na stację kolejową. Żadna z wartowni nie dotrwała, a jedynymi świadkami ich lokalizacji są kawałki dachówek. Oprócz ogrodzenia zewnętrznego, strefa zakazana I. i II. wygrodzone były około dwumetrowej wysokości płotem z siatki zwieńczonej drutem kolczastym, gdyż oprócz wjazdu do kwatery, kontroli podlegał również ruch pomiędzy jej strefami.

Stała załoga "Wilczego Szańca" liczyła 2100-2200 osób i składało się na nią oprócz oficerów sztabowych, łączników, i innych wojskowych także fryzjerzy, kucharze, lekarze, stenografowie, sekretarki, itp. Załoga kwatery korzystała z obsługi medycznej w przeznaczonym na ten cel szpitalu w Karolewie.

Plan Wilczego Szańca:



1. Pomieszczenia biurowe i mieszkalne gwardii przybocznej FBB Hitlera
2. Budynek gwardii przybocznej FBB i służby bezpieczeństwa RSD
3. Awaryjny generator prądu
4. Bunkier
5. Budynki szefa prasy dra Otto Dietricha
6. Barak Speera, mapiarnia, miejsce nieudanego zamachu na Hitlera z 20 lipca 1944
7. Służba bezpieczeństwa RSD
8. Schron dla gości
9. Gwardia przyboczna Hitlera FBB
10. Budynek służb stenograficznych
11. Służba bezpieczeństwa RSD, dowódca RSD Rattenhuber, szef Abt.I/RSD Högl, poczta
12. Węzeł łączności, centrale dalekopisowa i telefoniczna
13. Garaże
14. Kierowcy
15. Kino
16. Kotłownia
17. Przedstawiciele przy kwaterze: Bodenschatz, Hewel, Voss, Wolff, Fegelein, Dr Morell
18. Magazyn żywności
19. Dom Martina Bormanna, osobistego sekretarza Hitlera
20. Schron przeciwlotniczy Bormanna i jego personelu
21. Osobista adiutantura Hitlera i OKW, urząd personalny OKW
22. Kasyno II
23. Gen. Alfred Jodl, szef sztabu (WFA/WFSt) OKW
24. Basen przeciwpożarowy
25. Pomieszczenia służbowe przedstawicielstwa ministerstwa spraw zagranicznych
26. Dr Fritz Todt, a po jego śmierci Albert Speer
27. Hotel FBB
28. Schron przeciwlotniczy ogólnego użytku z działami przeciwlotniczymi i karabinami maszynowymi na dachu
29. Kasyno I
30. Nowa herbaciarnia
31. Feldmarszałek Wilhelm Keitel - szef OKW
32. Stara herbaciarnia
33. Dom Hermanna Göringa marszałka Rzeszy
34. Schron przeciwlotniczy Göringa ze stanowiskami dział przeciwlotniczych, karabinów maszynowych oraz reflektorów
35. Przedstawicielstwo naczelnego dowództwa Luftwaffe
36. Przedstawicielstwo naczelnego dowództwa Kriegsmarine
37. Bunkier ze stanowiskami dział przeciwlotniczych
38. Linia kolejowa Kętrzyn - Węgorzewo

Hitler przebywał w Wilczym Szańcu w przedziale czasowym od 24 czerwca 1941 do 20 listopada 1944. Spędził tutaj około 800 dni (po odliczeniu wyjazdów).

Cała kwatera była starannie maskowana. Przy budowie starano się zachować istniejące drzewa, a ubytki w drzewostanie uzupełniano atrapami z rur pokrytych igielitową siatką imitującą liście. Dachy budynków pokryte warstwą ziemi porastała trawa i młode drzewa. Ściany obiektów początkowo pokrywano zaprawą z domieszką trawy morskiej i zielonej farby, a w późniejszym okresie tylko malowano w szaro-zielono-brązowe plamy. Maskowane za pomocą siatek maskujących były także drogi wewnętrzne. Skuteczność kamuflażu sprawdzana była okresowo za pomocą zdjęć lotniczych.

W I strefie zamkniętej obok Hitlera stale przebywali Martin Bormann (szef kancelarii NSDAP i sekretarz Hitlera), Wilhelm Keitel, Alfred Jodl, przedstawiciele poszczególnych rodzajów sił zbrojnych, stenografowie, przyboczni lekarze Hitlera, adiutanci i inni związani z obsługą sztabu głównego. Codzienne życie w kwaterze koncentrowało się wokół narad. Zwykle ok. godziny 12.00 odbywała się narada główna z omówieniem sytuacji na frontach, około godziny 18.00 odbywało się omówienie wydarzeń, jakie zaszły w ciągu dnia, a ostatnie spotkanie około północy. Wilczy Szaniec odwiedzali przedstawiciele państw współpracujących z hitlerowskimi Niemcami (Bułgarii, Finlandii, Francji - premier rządu Vichy, Japonii, Rumunii, Słowacji, Włoch - kilkakrotnie Benito Mussolini). Do kwatery przybywali także podwładni Hitlera z terenów krajów okupowanych i Niemiec, w tym Hans Frank i Erich Koch. W Wilczym Szańcu podejmowano najważniejsze decyzje związane z historią II wojny światowej. Tutaj w dniu 20 lipca 1944 r. Claus von Stauffenberg dokonał nieudanego zamachu na Hitlera. Hitler opuścił Wilczy Szaniec w dniu 20 listopada 1944 r., gdy front zbliżył się niebezpiecznie blisko (wcześniej trwały już walki o pobliską Gołdap).

Wysadzenia obiektów na terenie Wilczego Szańca dokonali niemieccy saperzy z Grupy Korpuśnej gen. Eduarda Hausera w nocy 24/25 stycznia 1945 po zajęciu przez Armię Czerwoną w dniu 24 stycznia 1945 pobliskiego Węgorzewa. Szacuje się, że na wysadzenie jednego schronu typu ciężkiego zużywano kilka ton trotylu. Zniszczoną kwaterę w dniu 27 stycznia 1945 zajęły wojska 31 Armii gen. P. Szafranowa, a w dniu 14 lutego 1945 przybył tu pełnomocnik NKWD przy 3 Froncie Białoruskim gen. Wiktor Abakumow.

Poniżej kilka fotek pokazujących stan obecny Wilczego Szańca

Fragment jednego z lepiej zachowanych bunkrów Martina Bormana



Bunkier Hitlera ze stropem ok. 8 m



Fragment pokazujący zbrojenie betonu



Schron przeciwlotniczy



Pozostałości po schronach



Pomieszczenie stenografów



Dom Hermanna Goeringa



Stanowisko obrony przeciwlotniczej



Pomnik upamiętniajacy zamach na Hitlera dokonany przez Clausa von Stauffenberga

3 komentarze :

  1. Czy budynki sa ponumerowane zebym mogl przejsc sobie teren sam i wiedziec co jest co ?
    http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Wilczy_szaniec_plan.svg&filetimestamp=20060720161505 za pomoca tego przewodnika ?

    prosze o odpowiedz na kenzo1980@o2.pl

    OdpowiedzUsuń
  2. Zwiedzanie odbywa się w zorganizowanych grupach z przewodnikiem po wykupieniu biletu. Nie pamiętam, aby budynki były ponumerowane. Ale byłem w pełni sezonu, może poza sezonem jest inaczej.

    OdpowiedzUsuń
  3. Bardzo fajne zdjęcia oddające klimat Wilczego Szańca. Położony na terenach podmokłych, zalesionych nawet w upalny dzień sprawia dość ponure wrażenie a ponadto daje wrażenie chłodu. Byłam tam raz i powiem zrobiła na mnie wrażenie. Pozdrawiam Barbara

    OdpowiedzUsuń

Dziękuję za odwiedzenie mojego bloga. Będzie mi miło przeczytać Twoją opinię o przedstawionym miejscu..

Obserwatorzy

Szukaj na tym blogu