Zamek Lipowiec

Spacerując po terenie Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego z wielu miejsc możemy zobaczyć wzgórze z białą wieżą. Wieża ta jest najwyższym punktem zamku Lipowiec.



Aby się do niego dostać, należy obejść skansen od południowej strony, a następnie za drogowskazem udać się droga prowadząca do lasu.



Jak pewnie wszyscy pamiętają jesień zeszłego roku była długa i ciepła. Wiele dni zachęcało do spacerów przy pięknej słonecznej pogodzie. Tak było i podczas mojej wycieczki.

Po dojściu do linii lasu czeka nas łagodne podejście do zamku pośród wspaniałych buków.



Po przejściu połowy drogi dostrzegamy przez drzewa zarys zamku.



Trasa teraz okrąża go stopniowo odsłaniając coraz bardziej jego sylwetkę.



Ostatni odcinek pokonujemy po schodach mając przed sobą widok na całą bryłę zamku.



Zamek powstał najprawdopodobniej przed 1303 rokiem. Z tego czasu pochodzi pierwszy dokument potwierdzający jego istnienie. Wcześniej miejscowe tereny należały do rodziny Gryfitów a następnie zostały przekazanie benedyktynom ze Staniątek. W tym czasie nad wsią został wybudowany pierwszy zamek należący do rozbójników i będący dla nich bazą wypadową do ograbiania okolicznych wsi.

Zamek został zdobyty przez wojska książęce i przekazany biskupowi krakowskiemu. W latach późniejszych na miejscu zamku zbójnickiego powstał nowy, wystawiony staraniem biskupa krakowskiego Prandota. Później zamek był wielokrotnie rozbudowywany i przebudowywany z inicjatywy kolejnych biskupów. Pełnił funkcję obronnej rezydencji oraz centrum administracyjnego. W połowie XV wieku zamek zaczął pełnić również funkcję więzienia biskupiego. XVII wieku to dla zamku okres kataklizmów naturalnych i dziejowych.

Najpierw w roku 1629 zamek strawił pożar. Destrukcji uległa cała drewniana zabudowa oraz przedbramie oraz teren zamku górnego. Zamek został jednak odbudowany i dodatkowo umocniony. Jednak już w roku 1655 został zajęty przez Szwedów, którzy w dwa lata po zajęciu zamku opuścili go i podpalili.

Zamek doczekał się kolejnej modernizacji ale dopiero w roku 1732 z inicjatywy biskupa Stanisława Szaniawskiego. W tym okresie w zamku funkcjonował dom poprawczy dla zakonników łamiących prawo kanoniczne. W roku 1789 zamek przeszedł w posiadanie skarbu państwa zaborcy austriackiego. Od tego czasu zamek niezagospodarowany popadał w ruinę by w roku 1800 ostatecznie popaść w destrukcję w wyniku pożaru, który strawił wtedy cały dach i poważnie uszkodził mury. W roku 1961 rozpoczęto trwające do roku 1975 prace konserwatorskie mające na celu zabezpieczenie zamku jako trwałej ruiny. Wynikiem tych badań jest również stan wiedzy o rozwoju architektonicznym zamku.

Na wiek XIII i początek XIV przypada wzniesienie dolnej partii cylindrycznej wieży, fragmenty przedbramia oraz studnia wykuta w skale. W tamtym czasie obwód warowny stanowił jeszcze wał drewniano ziemny zachowany w partiach krawędzi wzgórza. W XV wieku staraniem biskupów Wojciecha Jastrzębca oraz Zbigniewa Olesińskiego powstało założenie czworoboczne. Wieża została wtedy podwyższona i została przystosowana do użycia artylerii, są to pierwsze w Polsce unikatowe działobitnie umieszczona na dwóch kondygnacjach.

Wieża została obudowana i znalazła się w składzie budynków południowo wschodniego narożnika zamku. Całość założenia została otoczona murem obwodowym, zespół zabudowań bramnych został zmodernizowany. Pod koniec wieku XV zbudowany osobny mur obwodowy z bramą okalający drewniane zabudowania gospodarcze podzamcza. W wieku XVI przebudowano wnętrza zamku celem przystosowania ich do funkcji więziennych.

Wzmocniono również system obronny wprowadzając na północy w linii murów obwodowych dwie półbaszty. W XVII wieku prace ograniczono do remontów, jedyna zmiana w systemie obronnym polegała na budowie niewielkiego bastionu w narożniku północno wschodnim. W wieku XVIII przebudowano pomieszczenia dostosowując je do celów penitencjarnych. Zamek wznosi się na wyniosłym wzgórzu na północ od wsi Babice oraz Wygiełzów. Stanowi ciekawy przykład przemian jakie zachodziły w budownictwie warownym Polski. /ze strony o zamku http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/2922/Babice_-_Zamek_Lipowiec/


Zamek ma charakter trwałej ruiny udostępnionej do zwiedzania. W czasie spaceru dzięki tabliczkom informacyjnym poznajemy przeznaczenie poszczególnych wnętrz i dziedzińców. Stopniowo też wchodzimy na coraz wyższe kondygnacje zamku.















W niektórych wnętrzach możemy zapoznać się z dziejami zamku.



Naszym celem jest wieża zamkowa,



ale po drodze musimy pokonać jeszcze kilka korytarzy i dawnych pomieszczeń.






Na szczyt wieży wchodzimy po krętych schodach. Z wysokiej na ok. 30 m wieży możemy zobaczyć zarówno teren podzamcza,



jak i najbliższej okolicy






Na koniec zwiedzania warto usiąść przy znajdujących się na podzamczu stołach,



by posilić się i podziwiać potężna sylwetkę zamku.

Zobacz również inne atrakcje w okolicy:

Skansen w Wygiełzowie





Lokalizacja zamku