Kościół warowny w Prejmer

Rumuńskie kościoły warowne to wyjątkowe budowle, nie mające swojego odpowiednika w żadnej, innej części Europy. Powstawały w czasach od XIII do XVI wieku, głównie na terenie Transylwanii. Ich zadaniem była ochrona lokalnej ludności przed najazdem wrogich wojsk, najpierw mongolskich a następnie tureckich. W sumie powstało kilkadziesiąt takich kościołów i sporo z nich zachowało się do naszych czasów.

Świątynie były wznoszone przeważnie na wzgórzach, po czym otaczano je pierścieniami murów obronnych z okazałymi basztami, wewnątrz których w czasie najazdów znajdowali schronienie mieszkańcy okolicznych miast i wiosek. W wewnętrznym pasie murów bardzo często budowano także pomieszczenia gospodarcze lub mieszkalne, które łączono ze sobą wyrafinowanym systemem drewnianych galerii, zewnętrznych schodów czy pomostów, tworzących ciekawe i rzadko spotykane rozwiązania architektoniczne.

Jednym z lepiej zachowanych do naszych czasów kościołem warownym jest świątynia w miejscowości Prejmer.



Otoczona potężnym murem obronnym ponad 50 razy stawiała czoło atakującym wojskom, ale tylko raz została zdobyta. Dekorację głównej fasady z efektowną, renesansową attyką stanowią biforia, ślepe arkady z otworami strzelniczymi oraz rząd wykuszy pod nimi. Dawniej całe obwarowania otoczone były fosą, co utrudniało zdobycie fortecy.



Dziś do jej środka można się dostać malowniczym korytarzem z krużgankami.



Po jego przejściu wchodzimy na powstały w XVI wieku dziedziniec. To tutaj dawniej mieściła się rada wioski oraz szkoła.









Tu też znajdował się główny bastion broniący jedynego wejścia prowadzącego w głąb twierdzy, dodatkowo zabezpieczonego opuszczaną kratą.



Nie pozostaje nam nic innego, jak przejść pod nią i udać się na główny dziedziniec twierdzy, gdzie znajduje się gotycki kościół pochodzący z początku XIII wieku. Jego budowę zaczęli jeszcze Krzyżacy, następnie kontynuowali Cystersi.



Wchodzimy do środka świątyni.



Od razu rzuca się w oczy misterna konstrukcja sklepienia krzyzowo-żebrowego, często stosowanego w tamtym czasie przez Cystersów.



Ładny prospekt organowy.



Prezbiterium świątyni. Warto zwrócić uwagę na drewniane stalle z 1526 roku oraz małą drewnianą ambonę, sprowadzoną do Prejmer z kościoła w miejscowości Drăuşeni.



Największym skarbem tutejszej świątyni jest XV-wieczny poliptyk z malowanymi obustronnie skrzydłami. W jego centralnej części przedstawiono scenę Ukrzyżowania Jezusa Chrystusa, natomiast na jego skrzydłach przedstawiono sceny Pasji, a pośród nich Zmartwychwstanie oraz Złożenie do Grobu.



Na jednym z filarów starsza, kamienna ambona.



Wychodzimy z kościoła. Przy jednej z bocznych ścian mijamy stare, drewniane drzwi.



Spacerując wokół kościoła możemy z bliska zobaczyć, jak wyglądały pomieszczenia, gdzie w czasie zagrożenia znajdowali schronienie okoliczni mieszkańcy wraz ze swoim dobytkiem. Cały wewnętrzny pierścień obwarowań zajmował ciąg pomieszczeń mieszkalnych i gospodarczych. Na trzech lub niekiedy czterech kondygnacjach rozmieszczono tu 275 izb w których lokalna ludność przeczekać mogła czas trwogi. Każda z nich miała osobne wejście, a do wyższych kondygnacji prowadziły drewniane balkony.












W części pomieszczeń znajdują się ekspozycje prezentujące dawne wyposażenie tych pomieszczeń.









Możemy też wejść na poddasze twierdzy, gdzie znajdowały się stanowiska strzelnicze broniących się w twierdzy ludzi.






Kolejne pomieszczenia z ekspozycjami.












Jak widać na zdjęciach, wewnątrz twierdzy funkcjonowało w miarę normalnie sporej wielkości miasteczko. Dzięki dobrej organizacji było w zasadzie samowystarczalne. Nie brakowało tutaj piekarni czy młyna a zwłaszcza systemu spiżarni i spichlerzy, gdzie w czasach pokoju gromadzono spore zapasy wyżywienia. Działała nawet szkoła.

O unikalności tego typu budowli obronnych w Rumunii decyduje fakt, że to sam lud je budował i solidarnie nimi zarządzał. Nie mamy tu władców, jest za to rada wioski. Wspólnie ustalano wielkość daniny, którą każdy łożył na utrzymanie twierdzy, zwykle w naturze. Każdy też z mieszkańców był zobowiązany do wykonania określonych prac w twierdzy oraz do bronienia jej w czasie wojny. Za te walory kościół w Prejmer wraz z kilkoma podobnymi budowlami obronnymi Rumuni zostały wpisane w 1999 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.

Lokalizacja kościoła.