Skansen w Pstrążnej

Lubię odwiedzać skanseny i poznawać historię budownictwa wiejskiego terenów, gdzie akurat przebywam. Przy okazji poznajemy zwyczaje wsi, jej obrzędy i kulturę. Jest to też często fajna zabawa, kiedy próbujemy odgadnąć przeznaczenia oglądanych eksponatów. Tym razem chciałbym opisać i pokazać zabudowania Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego w Pstrążnej.

To jeden z najmniejszych skansenów w Polsce, za to chyba najbardziej malowniczo położony, na stoku Pstrążnicy (625 m n.p.m.) w Górach Stołowych. Pstrążna to wiejski przysiółek Kudowy Zdroju, od stuleci słynący z hodowli pstrągów, stąd zresztą wzięła się jej nazwa. Miejsce jest popularne wśród kuracjuszy Kudowy, którzy wybierają się na kilkukilometrowy spacer z zamiarem skosztowania wyśmienitych w smaku pstrągów. Zanim jednak napiszę, jak trafić do pstrągarni zatrzymajmy się w centrum wsi przed okazałym budynkiem dawnej kuźni.



To jedyny budynek na terenie skansenu, który stał tutaj od momentu jego wybudowania, czyli w 1856 roku. Składał się z sionki, kuźni, obórki i izby mieszkalnej. Pod koniec XIX wieku dom powiększono o spichlerz i stodołę oraz sklep kolonialny, nad którym znajdowało się niewielkie mieszkanie. Od 1991 roku, po wykonaniu remontu kapitalnego w budynku znajduje się dyrekcja Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego w Pstrążnej.

Obecnie w budynku znajduje się pomieszczenie dawnej kuźni oraz kilka sal wystawowych. Nas głównie zaciekawiła kuźnia i jej wyposażenie. W sezonie, w weekendy w kuźni można spotkać kowala, wykonującego dla turystów detale z żelaza.






W znajdującej się na terenie budynku kasie kupujemy bilety i wyposażeni w plan skansenu udajemy się na jego zwiedzanie.



Pierwszy budynek to dawny zajazd z Szalejowa Górnego z końca XIX wieku. Przed nim stoi kapliczka św. Franciszka.



Skoro zajazd, to nie mogło zabraknąć sylwetki dawnego powozu konnego.



Wnętrza pokazują nam wygląd izby mieszkalnej, jak zwykle bywało połączonej z kuchnią.






W innych pomieszczeniach możemy zobaczyć m.in. warsztat stolarski, tkacki oraz różne modele dawnych pralek









Na strychu w formie suszącego się prania pokazano kolekcję dawnych koszul nocnych i damskiej bielizny.



Jak już pisałem, skansen jest położony na stoku wzniesienia. Przed nami krótkie podejście do następnych obiektów.



Mijamy kapliczkę św. Floriana,



Troszkę wyżej widzimy dzwonnicę alarmową. Została zbudowana na początku XIX wieku w Gołaczowie.



Kolejny budynek to chałupa kudowska. Zbudowana na przełomie XVIII i XIX w. z drewna świerkowego na rzucie prostokąta i pokryta dachem gontowym.



Jednoizbowe wnętrze łączy funkcję kuchni z pomieszczeniem mieszkalnym.






Obchodzimy budynek, by dostać się na jego poddasze,



gdzie znajduje się suszarnia ziół. Wybrane zioła zostały dokładnie opisane.



Obok znajduje się tzw. sąsiek dawnej stodoły, czyli miejsce w stodole z podłogą oddzielającą je od klepiska , gdzie trzymano ziarno zbóż, siano lub słomę.



Kierujemy się do wyżej położonej części skansenu. Widać fragment amfiteatru ze sceną, gdzie w sezonie odbywają się imprezy ludowe.



Przed nami chałupa z Nowej Łomnicy, pochodząca z I poł. XIX w.



Wnętrze wygląda tak, jakby jeszcze wciąż ktoś tu mieszkał. Posprzątał pomieszczenie i wyszedł.



Ponownie mamy tutaj układ wspólnej kuchni i pomieszczenia mieszkalnego z łóżkiem.



Po wyjściu z chałupy mijamy pasiekę z ładnie rzeźbionymi ulami.



Idziemy teraz do najdalej i najwyżej położonego obiektu w skansenie - wiatraka koźlaka. Przy drodze znajduje się krzyż z Ukrzyżowanym Jezusem namalowanym na blasze.



Wiatrak z Jabłowa jeszcze w latach 50-tych XX wieku mełł mąkę.



Fragment wewnętrznej konstrukcji wiatraka.



Wewnątrz wiatraka znajduje się mała wystawa sprzętu do mielenia zboża.



Spod wiatraka mamy ładny widok na cały teren skansenu oraz okolice Pstrążnej. W jej ostatnich zabudowaniach funkcjonuje łowisko pstrąga wraz ze smażalnią. Tam też mamy zamiar się udać po zwiedzeniu skansenu.



Na razie musimy wrócić do budynku kuźni. Po drodze mijamy ładną, murowaną kapliczkę.



Nieco niżej przechodzimy obok drewnianej studni.



Na koniec, przed opuszczeniem skansenu mamy możliwość skorzystania z toalety, której wygląd jest adekwatny do pozostałych zabudowań w skansenie :)



Po wyjściu ze skansenu idziemy w lewą stronę w kierunku łowiska pstrąga. Zaraz za budynkiem dyrekcji znajduje się ciekawa kapliczka z krzyżem zwana tajemniczą. Z opisu przy niej dowiadujemy się, że postawił ją mieszkający obok kowal, gdy w jego domu zaczęło straszyć. Po wyświęceniu domu w 1889 roku postawił tę kapliczkę z sentencją słów z Ewangelii św. Jana rozdz. 3, wers 16-21. Jak wynika z opisu straszyć przestało.



A my idziemy jeszcze ok 150 metrów dalej, by zakończyć pobyt w Pstrążnej smacznym pstrągiem. Polecam taki wypad dla odpoczywających w Kudowie Zdroju lub w jej pobliżu.

Lokalizacja skansenu i łowiska pstrąga.