Zespól pałacowo-parkowy Bukowiec

W 1785 roku hrabia Friedrich Wilhelm von Reden kupuje majątek ziemski Bukowiec, położony w Kotlinie Jeleniogórskiej. Ten zasłużony dla Górnego Śląska pruski przemysłowiec, postanawia zrealizować tutaj swoją wizję parku angielskiego. Przez 30 lat na obszarze 120 hektarów ziemi tworzy romantyczny park krajobrazowy, zaliczany do najcenniejszych i najpiękniejszych w Prusach. Posiadłość hrabiego Redena staje się bardzo popularna, odwiedzają ją znakomite rody. Znajdują się również naśladowcy, zwłaszcza po tym, jak sąsiednią miejscowość Mysłakowice wybiera na swoją letnią rezydencję król pruski Fryderyk Wilhelm III. Chcąc być jak najbliżej króla najważniejsze pruskie rody również nabywają okoliczne ziemie. Powstają kolejne pałace i parki.

Dziś ten teren jest nazywany Doliną Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej. Znajdziemy tutaj około 30 rezydencji pałacowo-parkowych, Dzięki różnym fundacjom znaczna część z nich została pieczołowicie odnowiona, inne to jeszcze czeka. Od pewnego czasu planowałem odwiedzenie tego atrakcyjnego turystycznie regionu Polski. Dobre zapowiedzi pogodowe pomogły podjąć decyzję. Szukając noclegu wybór padł na Bukowiec. Wtedy jeszcze nie wiedzieliśmy, że od tej miejscowości zaczniemy zwiedzanie. Dopiero informacje znalezione w internecie o tym przesądziły.

Pierwsze kroki kierujemy do pałacu, dawnej siedziby rodu Redenów.



Niewiele zostało z dawnego, klasycystycznego wystroju pałacu, kiedy gościli tutaj m.in. Johann Wolfgang Goethe, księżna Izabela Czartoryska, Rozalia Saulson czy późniejszy prezydent USA, John Quincy Adams. Lata powojenne mu się nie przysłużyły. Pałac spełniał kilka funkcji, m.in. funkcjonowała tu szkoła rolnicza. Sylwetkę budynku zepsuła przybudówka, którą starałem się na zdjęciu pominąć.

Również wnętrza, kiedyś bogate w liczne obrazy i kolekcje porcelany nie prezentują się zbyt okazale. Nawet ocalała sztukateria na sufitach została oszpecona tandetnymi lampami.



Tylko jedno pomieszczenie nawiązuje do dawnego stylu pałacu.



Na parterze naszą uwagę zwrócił ładny kominek połączony ornamentami ze sztukaterią sufitu. Niestety urna wyborcza umieszczona w tym pomieszczeniu częściowo zasłania go na zdjęciu. Obecnie w pałacu ma swoją siedzibę Związek Gmin Karkonoskich.



Po wyjściu z pałacu udajemy się na spacer wokół kilku otaczających go stawów. Już tutaj możemy się przekonać, jak hrabia Reden realizował swoją ideę parku krajobrazowego. Jesienna pora wydaje się wymarzona na zwiedzanie tego miejsca. Zasadzone wokół stawów różne gatunki drzew zachwycają paletą barw i tworzą wspaniałe odbicia w wodzie.






Tam, gdzie w oddali jest ładny widok na Karkonosze nie posadzono drzew, by spacerujący mogli podziwiać ich piękno.



Okrążamy staw położony najbliżej pałacu. Zachwycamy się złoto-zielonymi refleksami na wodzie, które od czasu do czasu są zakłócane przez płynące kaczki.



Następnie kierujemy się do dawnych zabudowań folwarcznych położonych na wschód od pałacu. Niektóre po remoncie służą turystom, jak budynek dawnej obory, obecnie zamieniony na obiekt noclegowy z apartamentami.



Po drugiej stronie szosy przecinającej Bukowiec stoi dawna stodoła, obecnie mieszcząca kawiarnię, kino oraz sale wystawowe.



Na jej zapleczu znajduje się ładna pergola, gdzie można wypić zamówioną kawę, czy zrelaksować się na leżakach w ciepłych promieniach słońca.



Poniżej zamieszczam plan parku krajobrazowego Bukowiec, a właściwie jego środkowej części. Kropkowaną niebieską linią zaznaczyłem trasę, którą przeszliśmy tego dnia zwiedzając teren parku.



Do tej pory zobaczyliśmy pałac i jego najbliższe otoczenie. Teraz skierujemy się do północnej części parku, najbardziej atrakcyjnej krajobrazowo.

Pierwszy ciekawy obiekt widzimy zaraz po minięciu pergoli. To położony na szczycie wzniesienia niewielki, murowany pawilon.



Różnie go nazywano, m.in. świątynią Ateny lub Belwederem. Został zbudowany przez hrabiego Redena w 1803 roku jako prezent dla swojej małżonki Friederike w pierwszą rocznicę ślubu.



Rok później na tympanonie pojawiła się łacińska sentencja CONIUGI DULCISSIMAE F. W. COM REDEN - Kochanej małżonce Friedrich Wilhelm von Reden.



W pawilonie znajdują się dwie sale. W jednej można zobaczyć zdjęcia i opisy pozostałych pałaców Kotliny Jeleniogórskiej, natomiast w drugiej znajduje się otwarta, bezobsługowa biblioteka. Każdy może wziąć książkę, krzesełko i poczytać swoją ulubioną lekturę. Można też zabrać książkę do domu w zamian zostawiając inną.



Pawilon był letnią herbaciarnią. To tutaj hrabia z małżonką odpoczywali popołudniami rozkoszując się smakiem angielskiej herbaty i podziwiając wspaniały widok na Karkonosze z najwyższym ich szczytem Śnieżką. Nawet dzisiaj po latach ten widok zachwyca, mimo, że został zepsuty zabudowaniami poniżej.



Tak na marginesie posiadanie miejsca, skąd można było obserwować Karkonosze, a zwłaszcza Śnieżkę było cechą wspólną wszystkich posiadłości wybudowanych w Kotlinie Jeleniogórskiej na przełomie XVIII i XIX wieku. Tak nakazywał duch romantyzmu tamtej epoki, a także tęsknota arystokracji pruskiej za górskimi widokami, które mogli spełnić osiedlając się na tym terenie.

Po zwiedzeniu herbaciarni kierujemy się ku jednej z największych atrakcji parku - wieży widokowej. Po zejściu ze wzniesienia mijamy Dom Ogrodnika z ciekawym kopulastym dachem. To tutaj mieszkał ogrodnik o nazwisku Walter. Był on głównym architektem założenia ogrodowego, który powstał w umyśle hrabiego Redena. Dawniej w części tego domu znajdowała się motylarnia oraz pomieszczenie z kolekcją minerałów.



Droga do wieży prowadzi najpierw malowniczymi, pofalowanymi polami



a następnie przez las, łagodnie pnąc się pod górę.



W jednym z miejsc warto na chwilę wyjść z lasu na pobliską polanę, by zobaczyć ładny widok na Śnieżkę.



Ostatni odcinek jest bardziej stromy, ale krótki. Po chwili widzimy sylwetkę wieży.



Wzniesiona ok 1800 roku wieża była istotnym elementem koncepcji romantycznego parku krajobrazowego Redena. Wchodziła w skład sztucznych ruin wyimaginowanego średniowiecznego zamku Kessel.



Wybudowana w najwyższym punkcie parku (480 m) wieża słynie z pięknej panoramy Karkonoszy. Aby się o tym przekonać trzeba pokonać kilkadziesiąt metalowych stopni, co zajmuje kilka minut i odrobinę strachu, gdyż niektóre stopnie się poruszają, wydając przy tym niepokojące dźwięki.



A oto i wspomniany widok. Faktycznie widać całe pasmo Karkonoszy i na dodatek jeszcze Góry Izerskie. Kliknięcie na zdjęciu poniżej pozwoli obejrzeć panoramę w większej rozdzielczości.



Przyglądając się okolicy, nad brzegiem pobliskiego stawu zauważamy częściowo ukrytą w lesie budowlę. To tzw. Opactwo, kolejny cel naszego spaceru po parku. W linii prostej znajduje się od nas w odległości ok 1 km, jednak dojście wytyczonymi ścieżkami wymaga przejścia ok 2 km.



Będąc na wieży spoglądamy jeszcze na na północ. Ponad czubkami drzew dostrzegamy szczyty pobliskich Gór Sokolich. Natomiast w dole widać pozostałości po Amfiteatrze, wchodzącym kiedyś w skład zamku Kessel.



Po zejściu z wieży odszukałem pośród zarośli resztki tego Amfiteatru. Dawniej, gdy drzewa nie zasłaniały widoku, z jego okien można było zobaczyć panoramę Rudaw Janowickich i Gór Sokolich.



Ostatni raz spoglądamy na wieżę



i wracamy tą samą ścieżką do podnóża wzniesienia.

Wcześniej o tym nie wspomniałem, ale na całym obszarze parku wzdłuż jego ścieżek spacerowych oraz w pobliżu atrakcyjnych miejsc ustawiono tablice informacyjne. Zawierają wiadomości tak na temat otaczającej nas przyrody, jak i historii powstania całego parku i wybudowanych obiektów. Warto się z nimi zapoznać.



Kontynuujemy spacer, tym razem ładną gruntową drogą pośród zielonych jeszcze łąk.



Samotne drzewo to zawsze ciekawy obiekt fotograficzny.



Po chwili schodzimy z drogi na boczną ścieżkę. Znów w oddali możemy podziwiać Śnieżkę.



Tymczasem po prawej stronie poprzez gałęzie widzimy połyskującą taflę wody kolejnego stawu.



To tzw. Staw Kamienisty. Będziemy teraz szli wzdłuż niego przez kilka minut.



Po drugiej stronie stawu zauważamy łabędzią rodzinkę.



Łabędzie chyba zobaczyły nas również, bo już po chwili płynęły dostojnie w poprzek stawu.



Pewnie liczyły na jedzonko, ale akurat nie mieliśmy niczego odpowiedniego, wiec odpłynęły do pobliskich zarośli.



Wkrótce staw zostaje za nami, natomiast przed nami otwiera się rozległy widok na długą, ale wąską polanę. Byliśmy zachwyceni tym miejscem. Korzystając z ławeczki dłuższy czas podziwialiśmy piękny widok na góry i wspaniały jesienny las przylegający do polany. Po odpoczynku ruszamy dalej.



Polana miała chyba z 0,5 km długości. Idąc nią byliśmy oczarowani, chyba najpiękniejszym tego dnia, widokiem na Śnieżkę.



Po lewej stronie polany pojawił się kolejny staw o nazwie Kąpielnik. To największy staw w parku, po jego drugiej stronie znajduje się wypożyczalnia łódek oraz niewielkie kąpielisko.



Robiąc zdjęcia stawu udało mi się uchwycić w obiektywie prawdopodobnie czaplę siwą. Stała na kamieniu wypatrując w wodzie pożywienia.



Wreszcie pośród drzew pojawiły się zabudowania Opactwa. Budynek opactwa zaprojektował berliński architekt Friedrich Rabe. Projekt realizowano w latach 1800-1801 w formie sztucznej ruiny gotyckiego, dwunawowego kościoła z kryptą. W wykwintnie przyozdobionym wnętrzu z ołtarzami odprawiano rodzinne nabożeństwa.



Poniżej znajdowała się sklepiona krypta grobowa, gdzie z czasem pochowani zostali najpierw w 1815 roku hrabia Friedrich von Raden, a następnie w 1854 r. jego małżonka Friederike. Po śmierci hrabiego, żona jego przez 39 lat kładła codziennie świeże róże na jego trumnie.



Niestety, po ostatniej wojnie opactwo rozszabrowano, a kryptę sprofanowano. Dzisiaj szczatki dawnych właścicieli Bukowca spoczywają w ziemi nieopodal Opactwa w miejscu dwóch kamiennych krzyży.



Tylko napis na kamieniu informuje, kto tutaj spoczywa.



W wieży mieszkał pomocnik ogrodnika, pełniący jednocześnie funkcję strażnika Opactwa.



Symbolika Opactwa nawiązywała do romantycznego nastroju nostalgii, wynikającego ze smutku, przemijania oraz powagi śmierci.



Obiekt niedawno częściowo odbudowano, stąd na zdjęciach murów kościoła brak jeszcze patyny starości.



Schodząc ze wzgórza Opactwa trafiamy na tablice informującą, że w tym miejscu znajdowała się dawniej studnia romantyczna. Była darem pruskiej rodziny królewskiej dla hrabiny Friederike. Obecnie jakimś trafem znajduje sie na zamku w Namysłowie, gdzie można ją zobaczyć. Może wróci na swoje miejsce, byłaby ładnym uzupełnieniem terenu Opactwa.



Mijamy kolejny staw,



a potem jeszcze jeden. Ciekawostką tego miejsca w parku jest zabudowa dawnych młynów. Jeden z nich jest widoczny po drugiej stronie wspaniale ubarwionego stawu.



Park co chwilę zaskakuje nas swoją formą i roślinnością. Oto fragment ścieżki wierzbowej. Można się poczuć jak na Mazowszu.



Każda wycieczka ma kiedyś swój koniec. Nasza zakończyła się jeszcze jednym barwnym akcentem w postaci pokrytego żółtymi liśćmi, starego klonu. A za nim widać już ostatni odwiedzany przez nas budynek dawnego Browaru.



W budynku znajduje się interaktywne muzeum o nazwie Tajemniczy las, a także można napić się kawy oraz kupić pamiątki.



Popijając kawę wspominamy jeszcze raz wszystkie miejsca, które udało nam się zobaczyć. Nie możemy się nadziwić, że w tak świetnie przygotowanym pod turystów miejscu najmniej było właśnie turystów. Podczas naszego trzygodzinnego spaceru spotkaliśmy może co najwyżej 10 osób. I to w piękny, ciepły słoneczny dzień, w środku wspaniałej złotej polskiej jesieni.

Ale kto zrozumie Polaka. Niecałe siedem kilometrów stąd, w miejscowościach Wojanów i Łomnica ledwie mogliśmy przejechać samochodem. Wszystkie pobocza zajęte i tłumy ludzi przy znajdujących się tam pałacach. Nawet nie próbowaliśmy się zatrzymywać. Te pałace obejrzymy innym razem, chociaż pierwotnie i one były w naszych planach.

Lokalizacja parku krajobrazowego Bukowiec.