Gryfów Śląski

Zwykle na przełomie października i listopada prezentuję na blogu post poświęcony pamięci zmarłych. Tym razem zamiast cmentarza chciałbym pokazać szczególny obiekt sztuki sepulkralnej - kaplicę nagrobną rodu Schaffgotsch znajdująca się w Kościele pw. św. Jadwigi w Gryfowie Śląskim. Przy okazji pokażę też inne atrakcje tego niewielkiego, śląskiego miasteczka.

Tym razem nie mieliśmy szczęścia do pogody. Mimo, że nie padało, to niebo było zasnute chmurami. Po dojechaniu do miasta zostawiamy samochód na parkingu w okolicy rynku, skąd udajemy się na północ w kierunku widocznego kościoła pw. św. Jadwigi.



Kościół pochodzi z początku XVI wieku i został wybudowany w stylu późnego gotyku. Późniejsze przebudowy sprawiły, że doszukamy się w nim różnych stylów architektonicznych. Widząc otwarte drzwi kruchty myśleliśmy, że uda nam się tędy wejść do środka świątyni, jednak ta była zamknięta. Za to możliwe było wejście do kaplicy nagrobnej, która znajduje się wewnątrz, po prawej stronie.



Naciskamy klamkę i ciężkie drewniane drzwi ustępują. To, co widzimy całkowicie nas zaskakuje. Tak bogatego w formie, renesansowego epitafium nagrobnego bardziej spodziewalibyśmy się we Włoszech, a nie tutaj, w niewielkiej miejscowości na Śląsku. Epitafium przedstawia członków jednego z najznamienitszych śląskich rodów - Schaffgotschów, którzy zostali pochowani w podziemiach kościoła.



Naturalnej wielkości postacie Schaffgotschów wyglądają jak żywe, patrząc na nas otwartymi oczami. Pierwszy od lewej to Hans von Schaffgotsch, fundator kaplicy, której budowę zlecił w 1548 roku Hansowi Klintsch z Pirny. Był panem na zamkach Chojnik i Gryf. Pełnił funkcję rządcy dworu królewskiego i ochmistrza dworu księcia świdnicko-jaworskiego. Zmarł w wieku 88 lat. Postacie obok reprezentują jego synów: Hansa Urlyka oraz Gotharda.



Po prawej stronie znajduje się postać Krzysztofa von Schaffgotsch, następnie jego żony Magdaleny oraz drugiej Magdaleny, fundatorki krypty w podziemiach kościoła. Obok postaci dorosłych na epitafium znajdziemy również postacie wcześnie zmarłych dzieci rodu Schaffgotsch. Mężczyźni przedstawieni zostali w zbrojach, a kobiety w paradnych sukniach.



Na trzonach kolumn znajdują się kartusze herbowe, które ilustrują liczne koligacje rodu, natomiast w zwieńczeniu znajdują się alabastrowe płaskorzeźby ze scenami Męki i Zmartwychwstania Chrystusa.






W centralnej części epitafium znajduje się scena Ukrzyżowania Jezusa, którą adorują postacie rodu Schaffgotsch.



Jeszcze jeden widok na kaplicę nagrobną. Po lewej stronie stoi renesansowa chrzcielnica z 1578 r.



Kaplica jest otwarta codziennie od godz. 9.00 do 17.00. Możliwe jest również zobaczenie wnętrza kościoła przez kratę z przedsionka głównego wejścia znajdującego się po jego zachodniej stronie. Idąc tam mijamy kamienną rzeźbę św. Floriana.



Sklepienie nawy głównej pokrywa dekoracja sgraffitowa – przedstawiająca sceny z życia Chrystusa, postacie świętych oraz motywy związane z fundatorami kościoła (rodem Schaffgotschów). W głębi widać ołtarz główny wykonany w 1606 r. przez Paula Meynera z Saksonii.



Możemy na nim zobaczyć sceny przedstawiające Pasję Chrystusa, m.in. cztery przesłuchania: przed Kajfaszem, Najwyższą Radą, Herodem i Piłatem oraz jego Mękę. Po zamknięciu skrzydeł ołtarz ma postać monstrancji.



Barokowa ambona została wykonana w 1728 r. Na parapecie przedstawiono Mojżesza, a w zwieńczeniu Boga Ojca jako Sędziego w gromadzie aniołków.



Po obu stronach prezbiterium oraz przy filarach międzynawowych ustawiono barokowe ołtarze z XVIII w.



Wracamy na rynek. Budowlą dominującą na jego terenie jest ratusz. Został zbudowany w latach 1524-1551 w stylu renesansowym, jednak liczne pożary i odbudowy spowodowały, że zatracił pierwotny kształt. Najbardziej stracił na wyglądzie w 1929 roku, gdy spłonęła jego drewniana wieża z miedzianym hełmem. Jego miejsce zajęła obecna wieża wykonana z żelbetonu. Niestety, na szybko przygotowany projekt sprawił, że wieża sprawia wrażenie przyciężkiej i pozbawionej proporcji.



Kwadratowy rynek otaczają liczne zabytkowe kamieniczki z zachowanymi szczytami reprezentujące architekturę renesansu i baroku.



Ładną ozdobą rynku jest fontanna miejska, ustawiona na rynku w 1908 r. z okazji uruchomienia wodociągów miejskich. Składa się z kolumny, na szczycie której znajdują się medaliony z herbami miasta, Neptuna i Nereidy, oraz z figur gryfów.



Uzupełnieniem fontanny są postacie dwóch chłopców odlanych z brązu. skąd tam się wzięły? Wyjaśnienia należy szukać w jednej z legend miejskich.

Był to jeden z pięknych słonecznych jesiennych dni. Dwaj przyjaciele z tornistrami na plecach szli do szkoły. Ale jak tu siedzieć cały dzień w ławkach, gdy wrześniowe słońce świeci tak mocno i woda szumi kusząco. Sami nie wiedząc kiedy, zamiast w szkole znaleźli się w pobliskim lesie, wspinali się na drzewa i zaglądali do ptasich gniazd. Po kilku godzinach wrócili do miasteczka, aby ugasić pragnienie zimną wodą z miejskiej studni. Rzucili tornistry, ochlapywali się nawzajem i wtedy zauważyli dym wydobywający się z okna jednej z kamienic. Gdy się rozejrzeli, okazało się, że pożar objął już kilka budynków. Co robić? Niewiele osób zostało w miasteczku, większość mieszkańców pracowała w polu. Sami nie ugaszą pożaru! Chłopcy pobiegli w stronę ratusza. Weszli na wieżę i z całych sił ciągnęli za sznury, uruchamiając ratuszowe dzwony. Na dźwięk dzwonów ludzie zaczęli zbiegać się ze wszystkich stron. Na szczęście pożar szybko ugaszono. A chłopcy? Nikt już nie pamiętał, że byli na wagarach, wszyscy mówili tylko o bohaterskich dzieciach, które uratowały miasto. Na pamiątkę postawiono na gryfowskim Rynku rzeźbę przedstawiającą chłopców beztrosko bawiących się przy fontannie.



Kontynuujemy spacer po rynku oglądając kolejne kamieniczki.






Część z nich została już ładnie odnowiona, reszta czeka na remont.






Wg mnie ratusz bez wieży wygląda lepiej, stąd taka fotka.



Na koniec naszego spaceru udaliśmy się jeszcze w stronę mostu na Kwisie. Ładnie stąd widać pozostałości dawnych murów miejskich.



Tutaj kończymy zwiedzanie Gryfowa Śląskiego. Myślę, że warto je odwiedzić, troszkę mi przypominało małe, czeskie miasteczka, do których zawsze chętnie wracam.

Lokalizacja miasta