Akropol

Akropol to jedno z najbardziej znanych miejsc na świecie. Jest symbolem Aten i całej Grecji. To płaskie wapienne wzgórze, o stromych ścianach i wysokości około 70 m ponad otaczający je teren, już od kilku tysięcy lat p.n.e. było miejscem schronienia okolicznych mieszkańców w przypadku ataku nieprzyjaciela. Z biegiem czasu tu zostały zlokalizowane najważniejsze budowle miasta, w tym liczne świątynie. W czasie wojen perskich w V w p.n.e wzgórze zostało zdobyte i większość budowli została zniszczona.

Po ostatecznej klęsce Persów, w połowie V w p.n.e przystąpiono do odbudowy Akropolu. Pod kierunkiem Peryklesa powstał śmiały pomysł wybudowania na wzgórzu 12 świątyń, które miały być wyrazem wdzięczności Ateńczyków za odniesione zwycięstwa. Za prace odpowiadał ateński rzeźbiarz Fidiasz, a pomagali mu architekci Mnesikles, Iktinos i Kallikrates. To wtedy na Akropolu powstały monumentalne budowle, m.in. Partenon, Erechtejon, Propyleje i Świątynia Ateny Nike, które do dzisiaj, mimo upływu dwóch i pół tysiąca lat, wciąż podziwiają miliony turystów z całego świata.



Dość wczesnym porankiem, zaopatrzeni w butelkę wody mineralnej, zmierzamy na szczyt Akropolu. Latem pobyt na wzgórzu w godzinach południowych jest niewskazany. Bywa nawet, że w porze największych upałów Akropol jest zamykany.



Pierwszy mijany obiekt już daje przedsmak dalszych atrakcji. Poniżej naszych stóp rozłożył się Odeon Heroda Attyka. Zbudowany został na południowo-zachodnim stoku Akropolu ateńskiego w 161 r. przez Heroda Attyka, który w ten sposób uczcił pamięć ukochanej małżonki, Aspasii Regilli. Odeon posiadał 32 rzędy widowni, gdzie mogło zasiąść od 5 do 6 tysięcy widzów. Wzniesiono go w stylu teatrów rzymskich. Scena o szerokości 35 metrów miała trzy kondygnacje. Okrągła orchestra o średnicy ok. 19 m wyłożona była szachownicą z białego i czarnego marmuru. Cały budynek, dla lepszej akustyki, przykryty był dachem z drewna cedrowego. W starożytności odbywały się w nim konkursy muzyczne i rozmaite przedstawienia.



Znakomita akustyka obiektu wykorzystywana jest i współcześnie. Corocznie odbywają się tutaj spektakle i koncerty w ramach Festiwalu Ateńskiego, przyciągającego artystów z całego świata. Występowali tu m.in.: Montserrat Caballé, Luciano Pavarotti, Plácido Domingo, Maria Callas, a z polskich artystów Zbigniew Preisner z prapremierą Requiem dla mojego przyjaciela.

Po minięciu teatru rozpoczynamy podejście pod Propyleje.



To monumentalne wejście na Akropol zaczęto budować w 436 r p.n.e. Wzniósł je Mnesikles w porządku doryckim, z połączenia białego i szarego marmuru. Część główna budynku miała dwie bramy (większą i mniejszą) oraz dwa skrzydła. Fasady budynku głównego miały po sześć kolumn. Do wejścia prowadziły schody.



Wspinając się po schodach należy zwrócić uwagę na niewielki budynek znajdujący się po ich prawej stronie. Przedstawia świątynię Ateny. Budowę świątyni zakończono w roku 421 p.n.e. Pierwotnie świątynię poświęcono Atenie Nike, czyli Atenie Zwycięskiej. Z czasem posąg znajdujący się w przybytku zaczęto nazywać Nike Apteros, czyli Nike Bezskrzydłą, by odróżnić go od innych posągów Nike, stojących na Akropolu. Według legendy Ateńczycy oderwali bogini skrzydła, aby pozostała na zawsze w mieście.



Widok na Propyleje od strony północnej. Jeszcze dzisiaj widać idealną symetrię budynku.



Przed nami widok na Partenon, największy budynek Akropolu.



Przyznam, że otoczony konstrukcją rusztowań z początku nie wzbudził mojego zachwytu, potem okazało się, że dużo lepiej prezentuje się z drugiej strony. Wrócę więc do jego opisu, gdy go obejdziemy.



Na chwilę oderwiemy się od zwiedzania Akropolu, gdyż miejsce, gdzie staliśmy oferowało wspaniały widok na Ateny.



Dominująca biała zabudowa miasta wspaniale odcinała się od błękitu nieba i zieleni sąsiednich wzgórz. Gdzieś na horyzoncie można było dostrzec skrawek Morza Egejskiego.



Akropol to nie jedyne wzgórze w mieście. Rozglądająć się wokół można w kilku miejscach dojrzeć inne wzniesienia, wyglądające jak wyspy pośród morza budynków. Na ich szczytach zwykle znajdują się jakieś zabudowania, kościoły lub pomniki. Na zdjęciu poniżej zbliżenie na jeden z takich szczytów z pomnikiem wzniesionym w latach 114–116. Marmurowy monument upamiętnia Gajusza Juliusza Antiocha Epifanesa Filopapposa, wnuka króla Kommageny Antiocha IV, konsula dodatkowego (consul suffectus) z roku 109 i archonta ateńskiego, który zasłużył się jako dobroczyńca miasta.



Obchodząc Partenon widzimy w oddali kolejną świątynię - Erechtejon. Świątynię wzniesiono na cześć Erechteusza, jednego z pierwszych władców ateńskich. Wybudowana na miejscu wcześniejszych świątyni m.in. Zeusa Hypatosa. Pierwsza świątynia została zniszczona podczas wojen perskich (480 p.n.e.), odbudowana jako prostylos w porządku jońskim w latach 421 p.n.e.–406 p.n.e. W VI wieku świątynię zamieniono na kościół chrześcijański, a następnie używany był przez Turków jako harem. W XVII-XIX wieku popadł w ruinę, a w latach 1902-1909 poddano go rekonstrukcji.



Najciekawszym miejscem świątyni jest Ganek Kor, portyk oparty na sześciu kariatydach. Jest to sześć kolumn w kształcie młodych dziewczyn.



Kariatydy to jeden z symboli Akropolu. Niestety, to co widzimy to kopie, żeby zobaczyć oryginalne rzeźby, trzeba udać się do Muzeum Akropolu, w którym znajduje się 5 z nich. Szósta znajduje się w British Museum.



Fasada świątyni z sześcioma kolumnami jońskimi.



Erechtejon uważany jest za jedną z najpiękniejszych świątyń attyckich.



Tu również, stojąc obok świątyni, mamy kolejny ładny widok na miasto Ateny.



Będąc w tej części Akropolu możemy wreszcie podziwiać w całej okazałości budynek Partenonu, największej świątyni na wzgórzu.



Nazwa Partenon pochodzi od przydomka bogini Ateny – Atena Partenos (Atena Dziewica), której świątynia jest poświęcona. Została wzniesiona z białego marmuru pentelickiego w latach 447-438 p.n.e. Kolejne pięć lat trwało jej ozdabianie. Wymiary świątyni to 69,5 m na 30,9 m, a wysokość kolumn to 10,4 m.



Świetnie zaprojektowana budowla przez całe stulecia służyła najpierw Ateńczykom, później Rzymianom i w późniejszych czasach Turkom. Zmieniały się funkcje budowli. Od ok IV wieku była kościołem chrześcijańskim, później meczetem a nawet składnicą prochu. Niestety jego eksplozja w XVII wieku, podczas wojny Turcji z państwem weneckim, doprowadziła do zniszczenia części budowli. Na początku XIX wieku większość pozostałych w Partenonie rzeźb (18 posągów, 15 metop i 56 bloków fryzu) została za zgodą władz tureckich usunięta przez brytyjskiego dyplomatę Thomasa Bruce'a i wywieziona do Anglii, a następnie sprzedana do British Museum. Niektóre rzeźby trafiły do Luwru i do Kopenhagi. Rząd grecki od lat stara się o ich powrót, jak na razie bezskutecznie.



Będąc z tej strony wzgórza możemy zobaczyć jeszcze jedną pozostałość dawnego Akropolu - Teatr Djonizosa. Został zbudowany w połowie VI wieku p.n.e. – początkowo jako prowizoryczna konstrukcja z drewnianymi ławami i drewnianą sceną. Stały, kamienny teatr został wzniesiony dopiero przez Likurga około 330 p.n.e. Teatr Dionizosa stanowił jeden z najważniejszych obiektów tego typu i wzór architektoniczny dla wszystkich późniejszych teatrów greckich. Swoje sztuki wystawiali w nim m.in. Ajschylos, Sofokles, Eurypides i Arystofanes.



Kończymy spacer po Akropolu. Schodząc ze wzgórza mamy ładny widok na wzgórze Areopagu.



Jego nazwa wzięła się od Najwyższej Rady państwa ateńskiego - Areopagu. Sprawowała ona władzę polityczną i sądowniczą w polis, czyli Atenach. Kontrolowała wszystkie urzędy. Odbywały się tu sądy, zapadały wyroki za największe przewinienia, jak np. zabójstwo. Było to także miejsce publicznych zgromadzeń.

W 49 r. n.e. przemawiał tu, nikomu nie znany jeszcze, niewielkiego wzrostu Żyd z Tarsu zwany Pawłem. Burzył się na widok miasta pełnego bożków. Codziennie spotykał się na Areopagu z filozofami, myślicielami ale także z najzwyklejszymi mieszczanami. Niestety, gdy opowiadał o Zmartwychwstaniu Pańskim, został wyśmiany. Byli jednak nieliczni, którzy słuchali i dyskutowali ze św. Pawłem. Historia ta spisana jest w Dziejach Apostolskich.



W 1938 roku na zboczu wzgórza, umieszczono brązową tablicę zawierającą grecki tekst mowy Apostoła. Przy tej tablicy 4.III.2001 r., podczas pielgrzymki do Aten, spotkał się Jan Paweł II z prawosławnym patriarchą Kościoła greckiego, Arcybiskupem Aten i całej Grecji. Obaj wspólnie modlili się w tym miejscu o pojednanie wśród chrześcijan i o pokój na całym świecie.



Kończymy zwiedzanie Akropolu. Po takiej dawce widoków i wspomnień historycznych zamarzyła nam się filiżanka kawy. Niezwykłe okazało się miejsce, gdzie ją piliśmy. Będąc na Place znajdujemy kawiarnię znajdującą się na ostatnim piętrze wysokiego budynku z tarasem widokowym na Akropol. Powoli sączyliśmy czarny trunek delektując się wspaniałym widokiem. Jeszcze dzisiaj pamiętamy jej smak i wspominamy tamtą chwilę.



W uzupełnieniu dodam, że 1987 roku Akropol został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Pozdrawiam, trzymajcie się zdrowo :)

Lokalizacja