Zamek w Kórniku

Dzisiaj chciałbym przedstawić Wam sylwetkę zamku w Kórniku. Mimo, że miasto Kórnik wielokrotnie znajdowało się na trasie moich wyjazdów służbowych do Poznania, a nawet kilka razy w okolicy zamku robiłem sobie przerwę obiadową, to dopiero w zeszłym roku stał się on naszym celem wycieczkowym. Do jego odwiedzin przyczynił się covid-19, który wymusił na nas zmianę planów urlopowych. I tak, zamiast zagranicznych wojaży kilka dni spędziliśmy na pięknej ziemi wielkopolskiej.

Historia kórnickiego zamku zaczyna się już w średniowieczu. Wtedy to właścicielami obiektu byli Górkowie i postanowili właśnie tu stworzyć siedzibę swojego rodu. Około 1430 roku zakończono pracę nad zamkiem otoczonym fosą. Do dziś z tego okresu zachowały się stare mury oraz piwnice. W XVI wieku zamek przeszedł pierwszą przebudowę i od tego momentu był już traktowany jako budowla renesansowa. Kolejne dobre czasy dla zamku nadeszły gdy trafił pod opiekę Działyńskich. Wtedy zamek został ponownie przebudowany z inicjatywy Teofili z Działyńskich Szołdrskiej-Potulickiej. Wedle pomysłu nowej właścicielki zamek zmienił się w barokową rezydencję arystokratyczną.

Ostateczny kształt obiektu, jaki możemy oglądać dziś to zasługa Tytusa Działyńskiego. W II połowie XIX wieku on i jego spadkobiercy zrealizowali projekt Karla Friedricha Schinkla, który nadał zamkowi wygląd wygląd romantycznej budowli w stylu gotyku angielskiego. Dzisiaj w zamku mieści się muzeum pełne pamiątek przeszłości, a także bardzo cenne zbiory etnograficzne i przyrodnicze przywiezione z Australii i Oceanii przez ostatniego właściciela kórnickich dóbr, Władysława hr. Zamoyskiego



Zamek znajduje się na małej wysepce, stąd chcąc wejść do zamku musimy przejść po ładnym murowanym moście.



Po wejściu do zamku znajdujemy się w jego sieni. To tutaj rozpoczniemy zwiedzanie wnętrz zamkowych. W tym celu w pomieszczeniu po lewej stronie kupujemy bilet (17 zł/os). Tutaj też można otrzymać przewodnik audio guide, który zawiera nagrania z opisem poszczególnych zwiedzanych miejsc. Ponieważ jego wypożyczenie jest płatne (10 zł) ja polecam wgranie do telefonu aplikacji "Zamek w Kórniku" ze Sklepu Play, która zawiera dokładnie te same nagrania. Wymagane jest jedynie korzystanie w czasie zwiedzania ze słuchawek.



Pier­wszym po­mie­szcze­niem na tra­sie zwie­dza­nia jest u­sy­tu­o­wa­ny na prawo od sie­ni Po­kój Wła­dy­sła­wa Za­moy­skie­go, w któ­rym przed la­ty mie­szka­li: Ty­tus Dzia­łyń­ski, je­go syn Jan o­raz sam Za­moy­ski, z cze­go dwóch os­tat­nich do­ko­na­ło tu­taj ży­wo­ta. Je­dy­nym me­blem po­zo­sta­łym z ory­gi­nal­ne­go wy­po­sa­że­nia ko­mna­ty jest ma­ho­nio­we em­pi­ro­we biu­rko z XIX wie­ku. Na biu­rku tym miał sy­piać os­ta­tni wła­ści­ciel za­mku, co rze­ko­mo zwią­za­ne by­ło z je­go o­biet­ni­cą zło­żo­ną w dzie­ciń­stwie, że bę­dzie sy­piał na twar­dym po­sła­niu, je­że­li za je­go ży­cia Pol­ska od­zys­ka u­pra­gnio­ną nie­po­dle­głość. Na osob­ną u­wa­gę za­słu­gu­je liczący 200 lat parkiet wy­ko­na­ny z ko­rze­nia brzo­zy, ma­ho­niu i orze­cha. Swoim wyglądem na­śla­du­je wzo­rzys­ty dy­wan.



Z Pokoju Zamoyskiego przez sień wchodzimy do korytarza zamkowego. Dawniej, jeszcze przed przebudową zamku znajdował się tutaj wewnętrzny dziedziniec zamkowy.



W jednej z wnęk korytarza wisi ciekawy, bogato zdobiony zegar.



Z korytarza wchodzimy do Po­koju Ge­ne­ra­łow­ej, który pełnił funkcję apar­ta­mentu pa­ni domu, a więc naj­pierw Ce­le­sty­ny Dzia­łyń­skiej, mał­żon­ki Ty­tu­sa, a na­stęp­nie jej cór­ki Jad­wi­gi Za­moy­skiej. Z pier­wot­ne­go wy­po­sa­że­nia po­ko­ju, gdy mieszkała w nim Ce­le­sty­na, prze­trwa­ły je­dy­nie dwa eks­po­na­ty: he­ba­no­wy ka­bi­net ho­len­der­ski z XVII wie­ku i sześ­cioskrzy­dło­wy pa­ra­wan z chiń­ską de­ko­ra­cją. Z cza­sów Ja­dwi­gi za­cho­wał się prze­pięk­ny o­rze­cho­wy se­kre­ta­rzyk an­giel­ski, XVIII-wie­czne me­bel­ki dzie­cin­ne, ka­bi­net z koś­ci sło­nio­wej o­raz tu­rec­ki dę­bo­wy fo­tel.



Po­zo­sta­łe me­ble, rów­nie o­ry­gi­nal­ne i nie mniej cie­ka­we, po­cho­dzą z in­nych dóbr ro­do­wych Dzia­łyń­skich. Cha­rak­ter po­miesz­cze­nia pod­kre­śla wy­sta­wa pa­mią­tek ro­dzin­nych, głów­nie por­tre­tów i fo­to­gra­fii, w tym jed­ne z naj­cen­niej­szych ry­sun­ków w zbio­rach kór­nic­kich: dzie­ła Ar­tu­ra Grot­tge­ra, Ja­na Nor­bli­na i Mar­cel­le­go Bac­cia­rel­le­go. Po­za wy­po­sa­że­niem u­wa­gę zwie­dza­ją­cych przy­cią­ga wy­ko­na­na z sześ­cio­kąt­nej ta­fli in­tar­sjo­wa­na po­dło­ga.



Przechodzimy teraz do Sa­lo­nu, który na­le­ży do naj­bar­dziej re­pre­zen­ta­cyj­nych pomieszczeń w zam­ku kór­nic­kim, co pod­kreś­la­ją zło­co­ne sztu­ka­te­rie su­fi­tu, zdo­bio­ne dę­bo­we por­ta­le, po­kaź­ny mar­mu­ro­wy ko­mi­nek i pięk­ny par­kiet. Po­kój za­cho­wał w wię­kszoś­ci au­ten­tycz­ny wy­strój z po­ło­wy XIX wie­ku, wy­ko­na­ny przez sto­la­rzy za­tru­dnio­nych przez Dzia­łyń­skie­go pod­czas prze­bu­do­wy re­zy­den­cji.



Do naj­cie­kaw­szych wy­sta­wio­nych tu eks­po­na­tów na­le­żą dwie ka­na­py ma­ho­nio­we, stół z mo­zai­ką kom­po­no­wa­ną z sę­ków szes­nas­tu ga­tun­ków drzew, za­byt­ko­wy ze­gar fran­cus­ki, XVIII-wiecz­na fran­cus­ka har­fa i for­te­pian Klau­dy­ny Po­toc­kiej, na któ­rym we­dług tra­dy­cji gry­wał Fry­de­ryk Cho­pin.



Za­moy­ski na­zy­wał to po­miesz­cze­nie po­ko­jem ska­zań­ców, po­nie­waż wię­kszość znaj­du­ją­cych się tu­taj por­tre­tów przed­sta­wia o­so­by ska­za­ne za u­dział w po­wsta­niach na­ro­do­wych.



Do Sa­lo­nu przy­le­ga nie­wiel­ki Sa­lo­nik - skro­mny po­ko­ik peł­nią­cy pier­wot­nie fun­kcję sy­pial­ni. Naj­cie­kaw­szym me­blem jest tu­taj ka­bi­net wy­kła­da­ny szyl­kre­tem, brą­zem i ma­są per­ło­wą z XVII wie­ku. Po­zo­sta­łe me­ble są kla­sy­cys­tycz­ne i po­cho­dzą z prze­ło­mu XVIII i XIX stu­le­cia. Po­dob­nie jak w in­nych po­miesz­cze­niach, Sa­lo­nik zdo­bi po­kaź­na ko­lek­cja XVI-XIX-wiecz­nych ma­lo­wi­deł, w tym Por­tret chło­pca ar­tys­ty Ga­le­az­zi­no, przez wie­le lat u­cho­dzą­cy fał­szy­wie za obraz pędz­la Ty­cja­na.



Piękny kabinet



Zegar



Idąc dalej wcho­dzi­my do Czar­nej Sa­li, czy­li daw­nej sie­ni zam­ko­wej, po­wsta­łej z wy­dzie­lo­nej czę­ści sie­ni ba­ro­ko­we­go pa­ła­cu. Pra­wdo­po­do­bnie wła­śnie w tym miej­scu, od cza­sów śre­dnio­wiecz­nych aż do XVIII-wiecz­nej prze­bu­do­wy znaj­do­wał się bu­dy­nek bra­mny z wja­zdem na dzie­dzi­niec zam­ko­wy. Na­zwa sa­li po­cho­dzi od pro­wi­zo­ry­cznej, po­ma­lo­wa­nej przez Dzia­łyń­skie­go cza­rną fa­rbą ce­men­to­wej po­sadz­ki, któ­rą w 1961 ro­ku za­stą­pi­ła po­dło­ga z mar­mu­ru.



Z Cza­rnej Sa­li przechodzimy do Ja­dal­ni zwa­nej też Salą Her­bo­wą.



Głó­wną oz­do­bą te­go po­miesz­cze­nia jest ka­se­to­wy strop mie­szczą­cy w 71 skrzyń­cach tar­cze z her­ba­mi XV-wiecz­ne­go ry­cer­stwa pol­skie­go - okreś­la­ny­mi kie­dyś nie­pra­wi­dło­wo her­ba­mi ry­ce­rzy wal­czą­cych pod Grun­wal­dem. Je­den pu­sty ka­se­ton sta­no­wił o­biekt żar­tów Ty­tu­sa, któ­ry lu­bił po­wta­rzać, że uzu­peł­ni go w ra­zie po­trze­by od­po­wied­nim her­bem przy­by­wa­ją­ce­go goś­cia.



Z ory­gi­nal­ne­go wy­po­sa­że­nia sa­li za­cho­wa­ły się je­dy­nie ne­o­ba­ro­ko­we wy­pla­ta­ne krzes­ła z wy­so­kim o­par­ciem i ba­ro­ko­wa pra­sa do bie­liz­ny sto­ło­wej z prze­ło­mu XVII i XVIII stu­le­cia. Po­zo­sta­łe me­ble spro­wa­dzo­ne zo­sta­ły póź­niej, choć są rów­nie sta­re i cen­ne. Na ścia­nach - po­dob­nie jak w Sa­lo­nie - roz­wie­­szo­no re­pre­zen­ta­cyj­ne, wiel­kie por­tre­ty przod­ków, któ­rym to­wa­rzy­szy Bia­ła Da­ma, czy­li słyn­ny wi­ze­ru­nek Te­o­fi­li z Dzia­łyń­skich Po­tu­lic­kiej. Na zdjęciu poniżej po prawej stronie.

Teo­fi­la z Dzia­łyń­skich Po­tu­lic­ka zma­rła w wie­ku 76 lat, dnia 26 li­sto­pa­da 1790 ro­ku. Jesz­cze za ży­cia krą­ży­ły o niej plo­tki, że utrzy­my­wa­ła nie­mo­ral­ne sto­sun­ki z męż­czyz­na­mi, w tym z lo­kal­nym pro­bosz­czem ka­to­lic­kim i pa­sto­rem lu­te­rań­skim z Bni­na. W XIX wie­ku wśród o­ko­licz­nej lud­noś­ci za­czę­to o­po­wia­dać, że krót­ko przed pół­no­cą Te­o­fi­la scho­dzi z obra­zu i prze­cho­dzi na ta­ras zam­ko­wy, skąd do­kład­nie o pół­no­cy za­bie­ra ją na prze­jaż­dżkę po par­ku ry­cerz na ka­rym ko­niu. Obo­je krą­żą po par­ko­wych a­lej­kach, by z pia­niem pierw­sze­go ku­ra roz­stać się. Ry­cerz zni­ka, a da­ma po­wra­ca na płót­no do Sa­li Her­bo­wej.



Do sali Herbowej przylega niewielki buduar, gdzie na komodach znajdują się eksponaty wykonane z porcelany. Przyznam, że wyglądają wspaniale.






Kolejne odwiedzane pomieszczenie to Po­kój Ma­rii Za­moy­skiej, siostry Władysława. Cha­rak­te­rys­tycz­nym e­le­men­tem de­ko­ra­cyj­nym jest tu­taj bo­ga­ta sztu­ka­te­ria su­fi­tu w for­mie ge­o­met­rycz­nej ple­cion­ki o­rien­tal­nej, two­rzą­cej po­środ­ku gwia­zdę. W czę­ści przy­o­kien­nej znaj­du­je się na niej na­pis a­rab­ski z pod­sta­wo­wym wy­zna­niem wia­ry is­lam­skiej - był to hołd Dzia­łyń­skie­go dla Tur­cji, któ­ra ja­ko je­dy­ne z ów­czes­nych państw nie uz­na­ła roz­bio­ru Pol­ski.



Z pier­wot­ne­go wy­po­sa­że­nia za­cho­wa­ły się w tej sa­li dwie XVII-wiecz­ne zdo­bio­ne ma­ci­cą pe­rło­wą szaf­ki, ka­na­pa i dę­bo­we fo­te­le o­bi­te wiel­ko­pol­ską pa­sias­tą tka­ni­ną lu­do­wą, a tak­­że krze­sła z drew­na grusz­ko­we­go wy­ko­na­ne praw­do­po­dob­nie we­dług pro­jek­tu Ce­les­ty­ny Dzia­łyń­skiej. War­to ta­kże zwró­cić u­wa­gę na ro­ko­ko­we se­kre­ta­rzy­ki, wy­kła­da­ny he­ba­nem i pa­li­san­drem stół ho­len­der­ski o­raz sto­lik to­a­le­to­wy u­ży­wa­ny przez Ma­rię do prze­cho­wy­wa­nia farb i przy­bo­rów ma­lar­skich.



Zwiedzanie pomieszczeń na parterze kończymy w niewielkim ośmiokątnym pomieszczeniu zwanym Za­kąt­kiem My­śliw­skim. Je­go cen­tral­ną część wy­peł­nia ko­lis­ta ka­na­pa, wo­kół któ­rej w ga­blo­tach i na ścia­nach wy­sta­wio­no pa­miąt­ki z za­mor­skich po­dró­ży Wła­dy­sła­wa Za­moy­skie­go. Tu też na ścianach znajdują się poroża zwierząt zabitych w czasie polowań.



Idziemy teraz na koniec korytarza, gdzie naprzeciw pięknie zdobionego i złoconego lustra znajdują się schody prowadzące na I piętro kórnickiego zamku.






To na piętrze znajduje się najwięk­sza i nie­wąt­pli­wie naj­bar­dziej roz­sła­wio­na kom­na­ta na zam­ku. Jest nią Sa­la Mau­re­tań­ska, uk­ształ­to­wa­na w cza­sie os­tat­niej roz­bu­do­wy zamku. W za­ło­że­niach Ty­tu­sa Dzia­łyń­skie­go pier­wot­nie mia­ła znaj­do­wać się w niej bi­blio­te­ka, jed­nak już po śmie­rci fun­da­to­ra, de­cy­zją je­go sy­na Ja­na Kan­te­go u­rzą­dzo­no tu­taj sa­lę mu­ze­al­ną.



Kom­na­ta skła­da się z dwóch mniej­szych sal i al­kie­rza, od­dzie­lo­nych od sie­bie por­ty­ka­mi, zbu­do­wa­nym z trzech ar­kad wspar­tych na cien­kich ko­lu­mien­kach. Ka­żda z jej czę­ści wy­ko­na­na zo­sta­ła w in­nym sty­lu - spo­tkać mo­żna tu­taj za­rów­no na­wią­za­nia do śre­dnio­wiecz­nej ar­chi­tek­tu­ry a­rab­skiej jak i fo­rmy in­spi­ro­wa­ne an­giel­ską sztu­ką go­ty­cką. W sa­li wy­sta­wio­no wie­le cen­nych eks­po­na­tów m.in. ory­gi­nal­ne zbro­je pol­skiej ja­zdy z bar­dzo rza­dką peł­ną zbro­ją hu­sar­ską ze skrzy­dłem, pol­ską i wscho­dnią broń bia­łą, ku­sze my­śliw­skie, de­ko­ra­cyj­ne rzę­dy koń­skie, la­ski mar­szał­kow­skie, oz­dob­ne za­sta­wy sto­ło­we, XVIII-wie­czne ko­lek­cje por­ce­la­ny miś­nień­skiej.



W cen­tral­nej czę­ści sto­ją ga­blo­ty, w któ­rych u­miesz­czo­no prze­dmio­ty o­dzie­dzi­czo­ne przez Dzia­łyń­skich po przod­kach: pu­cha­ry, wy­ro­by zło­tni­cze i naj­star­szy pre­zen­to­wa­ny tu­taj za­bytek - me­da­lio­nik z wi­ze­run­kiem św. Pio­tra, przy­pusz­czal­nie po­cho­dzą­cy z XI-wie­czne­go łań­cu­cha o­pa­tów be­ne­dyk­tyń­skich z Kru­szwi­cy.



Sztu­ce sa­kral­nej po­świ­ęco­no wscho­dnią część Sa­li Mau­re­tań­skiej, gdzie po­dzi­wiać mo­żna wy­ko­na­ny z ko­ści sło­nio­wej dy­ptyk fran­cu­ski ze sce­ną Ko­ro­na­cji Trzech Kró­li, XV-wie­czne księ­gi re­li­gij­ne, ro­mań­skie na­czy­nia na wo­dę o­raz ró­wnie sta­re cio­sy ka­mien­ne z twa­rza­mi po­gań­skich de­mo­nów.



Widok ogólny Sali Mauretańskiej.



Gablota z miśnieńską porcelaną.



Jedna z porcelanowych figurek.



W kolejnym pomieszczeniu, tzw. Skarbczyku znajduje się drzewo genealogiczne rodu Działyńskich.



Zwiedzanie pomieszczeń zamkowych kończymy w Pokoju Gościnnym.



Dla wygody gości został podzielony jakby na dwie części. Na wypoczynkową



oraz oddzieloną parawanem część sypialną.



Ciekawostką wyposażenia tej części pokoju jest szafka umywalkowa.



Po wyjściu z pokoju mijamy klatkę schodową prowadzącą na wieżę zamkową.



Znajdujemy się teraz w obszernym hallu I pietra. Jego wnętrze rozświetla światło wpadające przez duże okno.



Pomieszczenie zdobią liczne portrety dawnych polskich królów oraz co znaczniejszej szlachty.



Podziwiając portrety dochodzimy do schodów, którymi zejdziemy na parter.



Po wyjściu z zamku obchodzimy go oglądając jak wygląda z zewnątrz.






Mając jeszcze trochę czasu udajemy się w kierunku centrum miasta. Po drodze mijamy ładnie odnowione dawne zabudowania należące do zamku. Poniżej na zdjęciu tzw oficyna wschodnia, gdzie w części środkowej znajdowała się stajnia dla 24 koni, a po bokach powozownia i pomieszczenia dla służby.



Nieco dalej mijamy tzw. Klaudynówkę, gdzie podobno urodziła się Klaudyna Potocka. Dawniej oficyna była siedzibą administracji majątku kórnickiego, a przez pewien czas również szkoły tkackiej prowadzonej przez Marię Zamoyską.



Zbliżamy się do podłużnego kórnickiego rynku. Przy jego północno wschodniej pierzei znajduje się kościół pw. Wszystkich Świętych.



Jego neogotyckie wnętrze możemy zobaczyć tylko z przedsionka kościoła.



Na kórnickim rynku znajduje się Ratusz z początku XX wieku.



Miasto zrobiło na nas miłe wrażenie. Wygląda na czyste i zadbane. Wokół zamku znajduje się jeszcze ładne arboretum i tereny parkowe. Jest też nowa promenada nad j. Kórnickim. Niestety tego dnia już nie mięliśmy czasu, by skorzystać z tych atrakcji. Zachęcam do odwiedzenia Kórnika a zwłaszcza zamku, który nam się bardzo podobał.

Lokalizacja zamku.