Škofja Loka

Škofja Loka to zabytkowe miasto o ponad 1000 letniej historii, położone niedaleko Ljubljany. Mówi sie o nim, że jest najładniejszym miastem Słowenii. Czy tak jest rzeczywiście, sami ocenicie po obejrzeniu zdjęć. Miasto jest pięknie położone pośród wzniesień Przedgórza Alpejskiego. Dysponując ograniczonym czasem na zwiedzanie skupiliśmy się na spacerze tylko po jego zabytkowej starówce.

Historia tego miejsca zaczyna się w 973 r., kiedy cesarz niemiecki Otton II podarował doliny rzek Poljanščica i Selščica bawarskim biskupom z Freisingu. W miejscu, gdzie zlewają się wody dwóch dopływów, tworząc rzekę Sorę, zaczęło się rozrastać miasto Škofja Loka , które przez ponad 800 lat pozostawało w rękach kościoła. Z przekazów wynika, że w XIV wieku Škofja Loka była otoczona murem z pięcioma wieżami obronnymi i pięcioma bramami miejskimi. Niestety, w 1457 r. umocnienia te nie wytrzymały naporu armii księcia Celje, który zdobył miasto i doszczętnie je spalił. 20 lat później Škofję Lokę najechali Turcy. Do tego doszły jeszcze klęski żywiołowe: trzęsienie ziemi w 1511 r. oraz kilka wielkich pożarów w XVII. w. W 1789 r. zburzono mury miejskie i zlikwidowano bramy miejskie. Mimo rozwoju rzemiosła i handlu miasto już nie odzyskało dawnej pozycji. W 1803 roku zostało przejęte przez Habsburgów.

Idziemy z parkingu do centrum miasta. Po chwili mamy ładny widok na wieżę XV wiecznego kościoła św. Jakuba. W tle, w najwyższym punkcie miasta widać dawny zamek biskupi, pochodzący z XIII wieku.



Po starej części miasta mogą się poruszać tylko samochody mające pozwolenie, stąd czujemy się, jak na wielkim deptaku.



Większość mijanych domów ma okna otwierane na zewnątrz. Jednak, jak się im dokładniej przyjrzymy, to zobaczymy drugie wewnętrzne okno. W ten sposób zachowano historyczny wygląd domów z zewnątrz oraz pełną wygodę użytkowania współczesnych okien, zwłaszcza ich właściwości izolacyjnych. Znajdujemy się przecież w terenie podgórskim ze srogimi zimami.



Wąskie uliczki wyprowadzają nas na podłużny plac Mestni, pełniący rolę rynku.



Spacerując wzdłuż placu zobaczymy wiele ładnych, kolorowych kamienic pochodzących z XVI wieku. W jego centralnym miejscu znajduje się Kolumna Maryjna z XVIII w. wystawiona w podziękowaniu za ochronę przed zarazą i ogniem. Po obu stronach kolumny znajdują się posągi św. Antoniego i św. Rocha.



Na szczycie kolumny umieszczono figurę Maryi z Dzieciątkiem.



Po drugiej stronie placu znajduje się dawny,  XVI wieczny budynek Starego Ratusza. Na jego fasadzie znajdują się barokowe freski, malowane kolumny, kwiaty i różne inne figuralne detale. Niestety całość jest dość mocno zniszczona.



Warto jeszcze zajrzeć na jego dziedziniec, gdzie możemy zobaczyć stare, kamienne krużganki.



Spacer po Mestnym placu, to była duża przyjemność.



Gdyby nie te pojedyncze samochody, można by pomyśleć, że wciąż mamy XIX wiek.



W tym też klimacie oglądamy pochodzącą z 1883 roku studnię miejską.



Na zbliżeniu widać herb miasta Škofja Loka. Pewnie byśmy się mocno zdziwili, gdy był w kolorze.



Otóż w herbie miasta znajduje się głowa Murzyna. Według legendy jeden z biskupów z Freising, Abraham, jechał do Doliny Poljańskiej i został zaatakowany przez niedźwiedzia. Jednym z jego poddanych był Murzyn, nie ulękł się niedźwiedzia i zabił go strzałą. W podziękowaniu biskup obiecał, że uczyni go sławnym, aby pamiętały o nim przyszłe pokolenia. I tak Murzyn z koroną stał się symbolem diecezji Freising, a co za tym idzie także miasta Škofja Loka.



Gdybyśmy tylko mieli więcej czasu, pewnie zapuścilibyśmy się w te malownicze, boczne uliczki.






Spacer po rynku kończymy obok ładnego Domu Homana. Dawna rezydencja biskupia pochodzi z 1529 roku. W czasie ostatniej rekonstrukcji budynku odkryto na nim renesansowe detale oraz freski z postaciami św. Krzysztofa i nieznanego rycerza.






Po chwili możemy zobaczyć jeden z ładniejszych widoków, jakie oferuje Škofja Loka.



Widoczny w oddali kamienny most pochodzi z XIV wieku. Prowadził do klasztoru kapucynów, stąd jego nazwa - Most Kapucyński. Podobno pod koniec XIV wieku spadł z niego i się zabił niejaki biskup Leopold jadący konno do swojej kochanki. Ile w tym prawdy, nie wiem, ale kara za grzechy była surowa.



Dzisiaj przeprawy strzeże postać św. Nepomucena.



Idziemy teraz na plac Cankarjeva, gdzie znajduje się wspomniany wcześniej kościół św. Jakuba.



Wejście do świątyni zdobi kamienny, późnogotycki portal.



Jego tympanon przedstawia sceną pojmania Jezusa w Ogrodzie Oliwnym.



Budowę kościoła podzielono na dwa etapy. Najpierw ok 1471 roku postawiono trzynawowy korpus świątyni, następnie około 1524 roku dobudowano prezbiterium. Całość ukończono w 1532 roku dobudowując wysoką dzwonnicę.



Ozdobą świątyni jest jej gwiaździste sklepienie wsparte na ośmiokątnych kolumnach.



We wnętrzu uwagę zwracają dwa ołtarze boczne wykonane z czarnego marmuru przez Mihaela Kušego około 1700 r. Ten po lewej stronie przedstawia Jezusa na Górze Oliwnej. Znajdujące się pod nim tabernakulum wykonane jest z białego marmuru karraryjskiego.



Ołtarz po prawej stronie przedstawia św. Katarzynę Aleksandryjską, a po bokach figury św. Barbary (po lewej) i św. Łucji (po prawej).



W prezbiterium centralne miejsce zajmuje figura patrona kościoła, św. Jakuba Starszego Apostoła. Otaczają go posągi św. Piotra, św. Mateusza, św. Jana i św. Pawła.



W kaplicy po lewej stronie znajduje się wykonane z marmuru baptysterium wraz ze Świętym Grobem, zaprojektowane przez architekta Jože Plečnika (1951-1954), który również wyposażył kościół w żyrandole.



Wyposażenie kościoła uzupełniają organy z 1932 roku z 23 rejestrami wykonane przez Franca Jenka z Šentvid.



W pobliżu kościoła znajdowała się dawna szkoła. Budynek na jej działalność podarował miastu miejscowy szlachcic Mihael Papler.



Na fasadzie znajduje wbudowana kamienna tablica z sentencją "Na cześć Boga i dla dobra tego kraju i jego młodzieży, szkoła ta została założona w 1627 roku przez czcigodnego p. Mihaela Paplera ze Škofja Loka"



Przejściem pod budynkiem szkolnym opuszczamy rejon starówki. Nieco niżej przy placu Spodnji znajduje się dawny spichlerz miejski. Służył jako miejsce gromadzenia produktów rolnych okolicznych chłopów, którzy w ten sposób regulowali swoje podatki wobec miasta Škofja Loka. Spichlerz też stanowił element fortyfikacji miejskich, gdzie w razie niebezpieczeństwa mogła się w nim schronić znaczna część ludności miasta. Obecnie znajduje się w nim galeria sztuki oraz restauracja.



Tablica na ścianie spichlerza przypomina postać biskupa Filipa, który odbudował spichlerz po trzęsieniu ziemi w 1511 roku.



Ostatnie spojrzenie na rzeką Sorę z malowniczym progiem wodnym. Nie sposób w czasie krótkiego spaceru pokazać wszystkich atrakcji tego miasta, jest ich o wiele więcej. Ale nawet ten niewielki wycinek powinien zachęcić osoby, które będą w pobliżu do zatrzymania się w Škofja Loka i pospacerowania jego ulicami.



Na koniec podaję link do filmu dokumentalnego o niezwykłym wydarzeniu, które odbywa się w czasie Wielkiego Piątku w Škofja Loka. Wtedy na ulicach średniowiecznego centrum miasta odbywa się przedstawienie ludowe w formie procesji, w którym bierze udział kilkuset wykonawców. Pasja ta została napisana na podstawie wcześniejszego tekstu w 1715 r., z niewielkimi poprawkami w 1727 r., przez księdza Romualda (Lovrenc Marusič; 1676–1748), kapucyna , który przez pewien czas mieszkał w klasztorze kapucynów Škofja Loka. Przedstawia 20 scen drogi krzyżowej oraz scen ze Starego i Nowego Testamentu napisanych w formie gotowego scenariusza. Spektakl jest grany w dialekcie epoki, w której został napisany. Oprócz aktorów w produkcji sztuki bierze udział 400 wolontariuszy z lokalnej społeczności. Ze względu na złożoność Pasja Škofja Loka jest wystawiana tylko raz na sześć lat. Trwają starania o umieszczenie Pasji na Liście UNESCO.



Lokalizacja miasta