Kasztel Svätý Anton

Kasztele były budowlami w których sprawował swój urząd kasztelan. Zwykle też stanowiły jego miejsce zamieszkania. Zadaniem kasztelana było sprawne ściąganie należnych podatków i danin nakładanych przez króla lub przez panującego na danym terenie księcia. Czasem sprawował również władzę sądowniczą. Kasztele była budowlami o cechach obronnych, ale zarazem i reprezentacych. Kasztelan był w średniowieczu ważnym urzędnikiem w strukturze administracyjnej takich państw, jak Polska, czy też na terenach dzisiejszych Czech i Słowacji. Funkcja dawała spore przywileje, m.in. zasiadanie w senacie. Kasztelanami zostawali bogaci właściciele ziemscy, o rodowodzie szlacheckim, stąd ich siedziby (kasztele) często miały wygląd małych rezydencji.

Przykład takiego kasztelu znajdziemy w niewielkiej słowackiej miejscowości Svätý Anton. Na przestrzeni wieków zatracił on swoje walory obronne, natomiast przekształcił się w budowlę, której bliżej do pałacu czy małego zamku. Obecny wygląd kasztelu ukształtował się w XVIII wieku, kiedy to został przebudowany w stylu barokowo-klasycystycznym.



Przy przebudowie kasztelu odniesiono się do symboliki kalendarza. I tak mamy tutaj cztery skrzydła kasztelu otaczające kwadratowy dziedziniec, siedem arkad, 12 kominów, 52 pokoi i 365 okien. Od zakończenia I Wojny Światowej do 1944 roku kasztel był miejscem pobytu abdykowanego króla Bułgarii, cara Ferdinanda Coburga. Od 1985 roku wnętrza kasztelu są dostępne do zwiedzania. Można tu zobaczyć, jak wyglądały dawne pomieszczenia arystokracji w okresie baroku, klasycyzmu i eklektyzmu. Działa tu również Muzeum Łowiectwa i Przyrody



Zaczynamy od wizyty w sali audiencyjnej, przeznaczonej do krótkich, formalnych wizyt składanych przez ważnych gości. Zwraca uwagę majolikowy piec z bogatą dekoracją ornamentalną, dzieło wiedeńskich mistrzów z XVIII wieku. Podobne piece, każdy z inną dekoracją znajdziemy jeszcze w wielu pomieszczeniach kasztelu.



Do bardziej oficjalnych spotkań, o większej randze dochodziło w sali głównej. To największe pomieszczenie kasztelu zostało umeblowane w stylu empire. Jego ściany zdobi galeria oficerów Pułku Kawalerii Kirasjerów Barona Seherra von Thossa, który zasłynął w bitwach z Turkami na terytorium Austro-Węgier. W pułku tym służył również hrabia Andrej Koháry, jeden z właścicieli majątku Svätý Anton.



Właściciele kasztelu nie pozostawali w tyle za ówczesnymi trendami w modzie, czego dowodem jest orientalny salon chiński. Ściany salonu pokryte są pięknym chińskim haftem na jedwabiu w kolorze wiśni, który powtarza się również na tapicerowanych meblach. Dominującym eksponatem jest japońska etażerka z ostatniej ćwierci XIX w.



Jedna z najcenniejszych kolekcji mebli znajduje się w złotym salonie. Wykonał ją nadworny francuski mistrz meblowy Georg Jacobs z drewna lipowego pozłoconego 24-karatowym złotem. Pierwotnie ta licząca 21 sztuk kolekcja mebli była prezentem od cesarzowej Marii Teresy dla jej najmłodszej córki, Marii Antoniny, żony króla Francji Ludwika XVI. Meble zostały nabyte przez Ferdinanda Coburga na aukcji w Paryżu w latach 30. XX wieku.



Dużo spokojniejszy w odbiorze jest salon muzyczny, którego ściany przypominają architekturą arkadową ze zwisającymi zasłonami, a tło przywodzi na myśl widok otwartej przestrzeni z błękitnym niebem.



Jak wspominałem, w zamku przez dłuższy czas mieszkał bułgarski car Ferdinand Coburg. Jego ulubionym pomieszczeniem był salon bułgarski z zachowanymi oryginalnymi meblami. Ciekawym meblem są dwa pokazane na zdjęciu ceramiczne taborety. Można było w nich umieścić rozżarzone węgle, przez co można na nich było komfortowo siedzieć w zimniejszych dniach roku.



Przykład pokoju dla gości.



A tu biblioteka i zarazem czytelnia.



Miejscem uroczystych bankietów była reprezentacyjna sala jadalna mogąca pomieścić 24 osoby. W pokoju znajdują się meble z XIX wieku. Na ścianach zwiedzający mogą zobaczyć kolekcję 19 miniatur przedstawiających rodzinę Marii Teresy, namalowanych przez jej córkę Marię Krystynę. Najważniejszym elementem pomieszczenia są dwa portrety Ferdynanda Coburga. Jeden pokazuje go jako cara Bułgarii, a drugi mężczyznę w podeszłym wieku.



Zwiedzając kasztel, na jego długich, liczących 52 metry korytarzach możemy zobaczyć zdjęcia i grafiki miejsc, które odwiedzili ostatni właściciele kasztelu, Coburgowie podczas swoich podróży. Na ścianach znajduje się też ogromna ilość trofeów myśliwskich, co zdradza pasję dawnych właścicieli majątku.



Widok z korytarzowego okna na wewnętrzny dziedziniec.



Interesującym pomieszczeniem jest salon rzymski, którego ściany ozdobione są malowaną tapetą tekstylną. Głównym motywem dekoracji są iluzoryczne popiersia rzymskich cesarzy, przeplatane scenami rodzajowymi.



Wyłożony dębową boazerią ze złoceniami salon wypoczynkowy.



Część pomieszczeń zajmuje galeria malarstwa, głównie z XVIII i XIX wieku.



Sypialnia połączona z kącikiem kąpielowym.



W południowym skrzydle kasztelu znajduje się kaplica poświęcona Wniebowzięciu Najświętszej Marii Panny. Kaplicę pomalowano w duchu późnobarokowego iluzjonizmu. Autorem fresków z lat 1750-1752 jest Anton Schmidt , malarz pochodzenia austriackiego, który działał w górniczych miastach środkowej Słowacji w okresie baroku.



Kaplica była ostatnim punktem zwiedzania części mieszkalnej dawnych właścicieli. Wspomniałem, że w kasztelu działa też Muzeum Łowiectwa i Przyrody. Poświęcono mu kolejne 12 pomieszczeń w których można prześledzić wątki historyczne rozwoju łowiectwa na Słowacji, następnie zobaczyć przykłady używanej broni, poznać aspekty związane z sokolnictwem oraz użyciem psów podczas polowań. Wstępem do zwiedzenia tej części kasztelu jest wizyta w jadalni tyrolskiej.



Na koniec w czterech połączonych ze sobą pomieszczeniach możemy zobaczyć 4 podstawowe siedliska zwierząt – środowisko leśne, wodne, nizinne i górskie z podstawowymi gatunkami zwierząt i ptaków (niestety wypchanych).









Opuszczając teren kasztelu przechodzimy obok dawnego spichlerza. Na pewno uprawa ziemi stanowiła jedno ze źródeł bogactwa właścicieli majątku.



Widok pokazujący, jak ładnie pośród wzniesień Gór Szczawnickich jest położony kasztel Svätý Anton.



Lokalizacja miejsca