Zamek w Lublinie

Kilka dni temu ogłoszono, że Lublin w 2029 roku będzie Europejską Stolicą Kultury. Zaszczyt ten będzie łączyć wspólnie z jednym z miast szwedzkich, które zostanie wybrane pod koniec roku. Wydaje się, że wybór padł na dobrego kandydata, a utwierdzają mnie w tym moje odczucia po wizycie w tym mieście. Odczucia jak najbardziej pozytywne, Już dawno nie byłem w mieście tak nastawionym na promowanie swojego wizerunku i jednocześnie tak przyjaznym turystom. Myślę, że do czasu, gdy miasto zacznie pełnić obowiązki związane z otrzymaną funkcją, uda mi się na tym blogu zamieścić kilka wpisów o nim i jego zabytkach. Zaczynam od położonego na wzgórzu zamku. Może powinienem napisać, że zamku królewskiego, ale tak po prawdzie, to z jego szacownego przodka niewiele zostało do dnia dzisiejszego.

Pierwotny zamek został wzniesiony jako warownia obronna w XII wieku. W XIII wieku powstał donżon (stołp), czyli romańska wieża mieszkalno-obronna, która do dziś jest jedną z najlepszych zachowanych tego typu konstrukcji w Polsce. W XIV wieku, za panowania Kazimierza Wielkiego, zamek został rozszerzony i pełnił funkcję królewskiej warowni. W tym okresie Lublin stał się ważnym miastem administracyjnym i handlowym, miejscem spotkań szlachty oraz siedzibą sądów. W XVII wieku, na skutek licznych walk z Kozakami i Tatarami oraz potopu szwedzkiego (1655-1660), zamek tak mocno ucierpiał, że jego rola, jako kluczowego elementu systemu obronnego Polski zmalała. Przez jakiś czas zamek pełnił jeszcze funkcje reprezentacyjne. W XIX wieku, za panowania rosyjskiego, zniszczony zamek rozebrano, a na jego miejscu zbudowano więzienie.

Niestety, dekady funkcjonowania zamku jako więzienie odcisnęły piętno na jego postrzeganiu. Dla wielu lublinian pozostał w pamięci jako okrutne więzienie, gdzie najpierw zaborca rosyjski, później okupant hitlerowski a po wojnie stalinowski aparat partyjny więził wielu działaczy patriotycznych, funkcjonariuszy polskiego podziemia i oficerów AK. Dopiero w II połowie lat 50 tych XX wieku, po remoncie przekształcono zabudowania więzienne w siedzibę Muzeum Lubelskiego.



Do zamku idziemy pod górę ulicą Zamkową. Z wiaduktu mamy ładny widok na otoczony kamieniczkami z XVIII-XIX wieku Plac Zamkowy.



Fasada zamku została wykonana w stylu neogotyckim. Wejście do zamku jest poprzedzone portykiem z elementami architektonicznymi przypominającymi gotyckie łuki.



Muzeum Lubelskie posiada kilka działów tematycznych, które gromadzą i obejmują liczne zbiory dotyczące historii, sztuki i archeologii regionalnej. Dział archeologii pokazuje zabytki kultury łużyckiej, kultury amfor kulistych oraz społeczności zamieszkujących Lubelszczyznę w czasach neolitu.



Prezentowane są również różne formy pochówku dawnych mieszkańców tych ziem.



Bardzo ciekawe eksponaty zobaczyliśmy w salach prezentujących obrazy i meble.



Znajdziemy tu malarstwo polskie i europejskie, tworzone przez artystów renesansowych, barokowych, klasycystycznych i modernistycznych.



Przykładowy obraz Trzy boginie. Powstał w warsztacie Simona Vouet (1590–1649), francuskiego malarza okresu baroku.



Duże wrażenie zrobiły na nas dawne meble, głównie barokowe i rokoko, ale także klasyczne i biedermeierowskie.



Całość uzupełnia ładna kolekcja zegarów.



Przechodzimy teraz do ocalałej z dawnego zamku królewskiego Kaplicy Trójcy Świętej.



Kaplica Trójcy Świętej jest jednym z najcenniejszych zabytków w Polsce, znanym przede wszystkim ze swoich fresków, które łączą elementy sztuki gotyckiej i bizantyjsko-ruskiej.



Początki kaplicy sięgają XIV wieku, kiedy to za czasów króla Kazimierza Wielkiego rozbudowano zamek. W XV wieku kaplica została ozdobiona freskami na zlecenie króla Władysława Jagiełły.



Ukończone w 1418 roku freski przedstawiają bogaty program ikonograficzny, który łączy motywy religijne z elementami symbolicznymi, charakterystycznymi dla sztuki bizantyjsko-ruskiej.



Zwiedzając kaplicę otrzymaliśmy szczegółowy opis poszczególnych scen, które znajdują się na freskach. Dość pobieżne zapoznanie się z nimi zajęło nam około godzinę.



Nie sposób pokazać w tym poście wszystkie freski, a tym bardziej je opisać. Ogólnie zostały na nich przedstawione sceny z życia Jezusa, Matki Bożej oraz aniołów i świętych, przy czym ukazano je zarówno wg tradycji zachodniej, jak i wschodniej.



Zbliżenie na wybraną scenę Pojmania Jezusa w Ogrodzie Oliwnym. Judasz całuje Jezusa.



Dalej już bez opisu, spróbujcie odgadnąć, co przedstawiają poszczególne sceny.






>














W muzeum jest też prezentowany dział sztuki sakralnej. Możemy zobaczyć m.in. rzeźby świętych a także prawosławne ikony pochodzące z terenu Lubelszczyzny.












Kończymy zwiedzanie galerii malarstwa.



Warto jeszcze udać się na wystawę tematyczną poświęconą historii plakatu filmowego. Tu przykładowe dwa do znanych filmów.



Pamiętam z młodości ten film Alfreda Hitchcocka. 1963 rok, całość zrealizowana bez komputerów, a jakie emocje. Mistrz jest jeden.



Po zwiedzeniu muzeum wychodzimy na dziedziniec zamkowy.



Do południowego skrzydła zamku przylega wykonana z cegły Kaplica Świętej Trójcy. Kaplica ma prostą, gotycką bryłę o zwartej i funkcjonalnej formie. Elementy dekoracyjne na zewnątrz są ograniczone do minimum, co jest typowe dla późnego średniowiecza. Gotyckie okna z ostrymi łukami, wąskie i wysokie, nadają jej pewną lekkość, ale są dalekie od bogato zdobionych kościołów miejskich. Okna te wpuszczają do wnętrza kaplicy ograniczoną ilość światła, co sprzyja tworzeniu mistycznej atmosfery wewnątrz.



Nieco bliżej stoi potężna wieża zbudowana w XIII w. To najstarsza i obok Kaplicy Świętej Trójcy jedyna zachowana budowla pamiętająca czasy zamku królewskiego w Lublinie. Donżon wyróżnia się swoim cylindrycznym kształtem na tle innych części zamku. Zewnętrzne mury są pozbawione bogatych zdobień, co podkreśla surowy, militarny charakter budowli.



Przy dobrej pogodzie istnieje możliwość wejścia na wieżę. Z wieży doskonale widać panoramę lubelskiego Starego Miasta z jego charakterystycznymi zabytkowymi kamienicami, brukowanymi uliczkami i kościołami.



Po zejściu z wieży kierujemy się ku wyjściu z zamku.



Mijamy odrestaurowaną studnię, pochodzącą z XVI wieku. Miała kluczowe znaczenie dla funkcjonowania zamku, zapewniając dostęp do wody dla jego mieszkańców i załogi w czasach pokoju i oblężenia.



Po wyjściu z zamku dochodzimy do schodów prowadzących na Plac Zamkowy. Decydujemy się na zejście po nich.



Będąc na dole jeszcze raz spoglądamy na bryłę zamku lubelskiego.



W jednej z kawiarni na placu zamawiamy kawę i coś słodkiego. Przed nami kolejny etap zwiedzania miasta, ale o tym będzie już innym razem.

Lokalizacja zamku