Kamienica Orsettich w Jarosławiu

Kamienica Orsettich w Jarosławiu jest uznawana za jedną z najpiękniejszych kamienic mieszczańskich w Polsce z okresu renesansu. Pierwotnie w tym miejscu stał dom drewniany, dopiero w latach ok. 1570–1585 nastąpiła murowana przebudowa  z inicjatywy kupca Jana Raczkowskiego. W 1633 roku kamienicę zakupił włoski kupiec i bankier - Wilhelm Orsetti, który przeprowadził znaczącą przebudowę budynku zakończoną około 1646 roku. Przebudowa objęła m.in. dobudowanie piętra, wprowadzenie podcieni arkadowych oraz dekoracyjnej attyki, co nadało kamienicy reprezentacyjny charakter.



Od 1945 roku kamienica pełni funkcję siedziby Muzeum w Jarosławiu, które prezentuje historię miasta i regionu poprzez pokazanie przykładowych wnętrz z dawnym wystrojem.



Zanim udaliśmy się na zwiedzanie jego wnętrz, nasz wzrok przykuła stara kasa znajdująca się w pomieszczeniu informacyjnym. Przykład pokazujący, że dawniej istotna była nie tylko funkcjonalność urządzenia, ale również jego wygląd zewnętrzny.



Najbardziej reprezentacyjnym wnętrzem muzeum jest wielka izba, zwana również izbą na zadzi z racji swojego umieszczenia na tyłach budynku. W pomieszczeniu tym są eksponowane przedmioty z XVI i XVII wieku, podkreślające jego funkcję, jako izby, do której zapraszano gości i negocjowano warunki umów kupieckich, oraz podpisywano kontrakty. Możemy podziwiać zachowaną posadzkę  oraz oryginalny, belkowy strop.



Wiek ekspozycji podkreślają stare, gdańskie szafy czy renesansowe skrzynie. Całkiem sporą kolekcję cynowych naczyń możemy zobaczyć w przeszkolonych, ściennych witrynach (almariach).



Fragment stołu z bogatą dekoracją rzeźbiarską.



Na ścianach wiszą obrazy pochodzenia włoskiego i flamandzkiego podkreślające prestiż właściciela oraz jego zamożność. Na skrzyniach stoją sepety na dokumenty, drobne przedmioty i biżuterię.



Udajemy się teraz na piętro budynku, gdzie zostały zaaranżowane wnętrza imitujące mieszkanie mieszczańskie różnych epok. Zaczynamy od saloniku eklektycznego, które świetnie obrazuje styl końca XIX wieku oraz wpływy wiedeńskie w mieszczańskich aranżacjach.



Wnętrze wyposażone jest w komplet mebli inkrustowanych masą perłową, obitych pluszem we wzór barwnych kwiatów. W jego skład wchodzi stół, krzesła, fotele, sekretera oraz konsola z lustrem.



Ten komplet reprezentuje  koncepcję wiedeńskiego artysty Hansa Makarta, który propagował łączenie różnych stylów w jednym wnętrzu (eklektyzm) z bogatymi dekoracjami.



Na sekreterze ustawiono piękny zegar warszawskiej firmy Lilpop ze złoconego brązu.



Aż by się prosiło, by usiąść w fotelu i poczęstować filiżanką kawy.



Podobne pragnienie mamy w kolejnym pomieszczeniu ukazującym wygląd XIX wiecznej jadalni.



Ozdobą pomieszczenia jest ładny kredens ze spiralnie skręcanymi kolumnami i płaskorzeźbami z motywami roślinnymi i zwierzęcymi. Całe wnętrze podkreśla wysoki status jego właścicieli.



Zupełnie inny styl mebli widzimy w salonie biedermeierowskim. Styl biedermeierowski oznaczał odejście od bardzo reprezentacyjnych, pełnych przepychu wnętrz, na rzecz wygody, rodzinnej atmosfery i domowego zacisza. Meble i wyposażenie stawały się bardziej funkcjonalne a mniej ceremonialne.



Zaglądamy teraz do pokoju panieńskiego. Przedstawia pomieszczenie, które w mieszkaniach zamożnych rodzin służyło młodej dziewczynie - jeszcze niezamężnej - jako jej własna przestrzeń prywatna. W Kamienicy Orsettich pokój ten został wypełniony meblami, drobiazgami i akcesoriami, które oddają charakter kobiecego buduaru XIX / XX wieku. Podkreślono aspekt edukacyjny i artystyczny: instrument muzyczny, nuty, stolik do czytania, co wskazuje, że młoda panna miała czas i warunki na rozwijanie zainteresowań i pasji.



Obok łóżka z baldachimem znajduje się mały kącik toaletowy. Nad stolikiem wisi lustro, miejsce, w którym dziewczyna mogła uczesać się i zadbać o siebie. Jest też porcelanowy nocnik za ekranikiem - świadectwo, że łazienki, jako takie, nie były jeszcze standardem.



Przechodzimy teraz do jednego z większych pomieszczeń w kamienicy, który bywa nazywane pokojem w paski. Nazwa ta pochodzi od charakterystycznej polichromii ścian w pasy datowanej na XVII w. Pomieszczenie zostało wyposażone w meble i dodatki z początku XIX w prezentujące styl empire. Pokój służył rodzinnym spotkaniom, co podkreśla duży portret pani domu, Franciszki Horochowej, namalowany przez Józefa Pitschmana w 1802 r.



Ciekawie się prezentuje stół z ceramicznymi wstawkami. Zbliżenia pokazują jego kunszt.






Na uwagę zasługuje również ładna kolekcja zegarów.









Po drugiej stronie pomieszczenia znajduje się kanapa w paski pasująca do ściennej polichromii, nad którą zawisło lustro.



Naprzeciw znajduje się sekretarzyk na którym wyeksponowano dziewiętnastowieczne przybory do pisania, wśród nich kałamarz, suszkę i nóż do papieru oraz zegar ze świecznikiem i dwie miniatury. We wnęce nad biurkiem umieszczono zegar kominkowy.



Kolejny zegar z kolekcji.



W muzeum prezentującym różne style mieszkalne nie mogło zabraknąć pokoiku secesyjnego. W nim również na ścianach zachowała się oryginalna polichromia z XVII wieku. Natomiast wnętrze zaaranżowano na przełom XIX i XX wieku. Podkreśla to komplet wiedeńskich mebli secesyjnych, tapicerowanych niebiesko-szarą wełną. Na stole pojawiły się szklanki z uchwytami i stylowa cukiernica.



Na pólkach i ściennych wnękach znajdują się secesyjne bibeloty.



Interesująco wygląda wiszący na suficie żyrandol na świece z zegarem.



Zwiedzanie Kamienicy Orsettich kończymy w dwupoziomowej sieni górnej. Tu również zadbano o jej wystój, ponieważ sień często pełniła funkcję pomieszczenia reprezentacyjnego, gdzie przyjmowano gości, których nie zapraszano do pokoi prywatnych. Stąd w części górnej znalazł się komplet meblowy w stylu biedermeier, zawierający kanapę, stolik i krzesła tworzący kącik do siedzenia i odpoczynku. W części dolnej ustawiono barokowe meble takie jak bogato zdobione szafki (gdańska i niemiecka ), dwie komody oraz intarsjowana szafa sienna.



Na ścianach znajdziemy sporo portretów polskich magnatów



oraz obrazy o treści mitologicznej i biblijnej. Poniżej alegoryczny obraz ukazujący Chronosa (symbol Czasu ) odsłaniającego nagą kobietę (symbol Prawdy), co można interpretować, że nawet z upływem czasu nie da się ukryć prawdy. Inni powiedzą, że z upływem czasu uroda kobiety nie będzie już taka, jak w młodości. Spotkałem się również z interpretacją, że czas ujawnia prawdę i demaskuje oszustwo.



Pewnie każdy doszuka się swojej interpretacji, co najlepiej uczynić odwiedzając osobiście Kamienicę Orsettich w Jarosławiu. Samo miasto oferuje jeszcze więcej atrakcji, dlatego warto je uwzględnić w swoich planach wycieczkowych po Polsce.

Lokalizacja muzeum