Katedra Notre-Dame w Paryżu

Kilka tygodni temu, znajomy opowiadał mi o swojej wizycie w Paryżu. Zdumiałem się, gdy powiedział, że w Paryżu wszystko mu się podobało oprócz katedry Notre-Dame. A właściwie jej wnętrza. A że ciemno, ponuro, i tak w ogóle nic ciekawego. W tym poście postaram się pokazać, że katedra jest piękna nie tylko z zewnątrz.

Katedra Notre-Dame de Paris - jej nazwa tłumaczy się jako Nasza Pani i odnosi się do Matki Boskiej. Wzniesiono ją na wyspie na Sekwanie, zwanej Île de la Cité



Kamień węgielny położył pod ten gmach król Ludwik VII w 1163 r., w miejscu, gdzie kiedyś znajdowała się świątynia starorzymskich bogów. Budowa trwała niemal 100 lat - do 1240 r.

Katedra Notre Dame jest pięcionawową bazyliką z emporami, transeptem, prezbiterium z obejściem i wieńcem kaplic oraz fasadą dwu wieżową; długość ogólna budowli wynosi 130 m, wysokość sklepienia 35 m, a wysokość wież 70 m.

Przed katedrą znajduje się duży plac. Z tego miejsca można objąć wzrokiem całość głównej fasady katedry. Zwraca uwagę niezwykła harmonia założenia architektonicznego. Wiktor Hugo nazwał ja "potężną kamienną symfonią"



Na fasadę składają się trzy portale o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej, długa galeria królów, ogromna rozeta (około 10 m średnicy), laskowanie w trzeciej kondygnacji fasady i dwie masywne wieże.

Przyjrzyjmy się portalom.

Portal Dziewicy Marii jest po lewej stronie fasady . Powstał w latach 1210-20 r.



Zgodnie z tradycją Kościoła, przedstawia śmierć Marii, jej wstąpienie do Nieba i koronacji na Królową Niebios. Tuż nad drzwiami na dolnym nadprożu, jest trzech proroków po lewej i trzech starotestamentowych królów po prawej, trzymając filakterie pokazują , że Boża obietnica została spełniona, Jezus przyszedł, aby zbawić ludzkość. Tuż powyżej, w górnym nadprożu, Maria leży na łożu śmierci , otoczona przez Jezusa i dwunastu Apostołów. Dwóch aniołów zabiera ją do nieba. W centrum tympanonu, Maria jest w niebie , siedzi na tym samym tronie, co Jezus . Ona jest koronowana przez anioła, podczas gdy Jezus błogosławi ją i daje jej swoje berło. Ona jest Królową Niebios, Regina Caeli , przed Niebieskim Trybunałem składającym się z aniołów, patriarchów, królów i proroków.

Portal Sądu Ostatecznego znajduje się pośrodku i jest głównym portalem fasady. Powstał w latach 1220-30 r



Na dolnym nadprożu, zmarłych powstających z grobów. Tuż powyżej, archanioł Michał waży ich dusze zgodnie z życiem, które prowadzili na ziemi i miłością, jaką wykazali do Boga. Wybrańcy są prowadzeni na lewo do nieba, a skazani idą na prawo do piekła prowadzeni przez diabła. Na tympanonie, Chrystus siedzi majestatycznie na tronie chwały, przypominając nam, że On przyszedł na ziemię, by uratować ludzkość przez swoją ofiarę na krzyżu. On pokazuje rany na rekach i boku, a dwóch aniołów obok niego niesie narzędzia męki: Anioł po lewej trzyma włócznię i gwoździe z krzyża, a anioł z prawej trzyma sam Krzyż

Portal świętej Anny po prawej stronie fasady jest najstarszym i powstał ok.1200 r



Dolne nadproże opowiada historię małżeństw Joachima i Anny oraz małżeństwo Marii i Józefa, podczas gdy górne pokazuje sceny z przybycia Chrystusa na ziemi, od zwiastowania po przybycie Trzech Króli i ucieczkę do Egiptu.

W jego centrum znajduje się baldachim pod którym siedzi Maria z Dzieciątkiem,



zwraca uwagę elegancki i spokojny obraz Dziewicy. Na jej kolanach siedzi mały Jezus z Księgę Prawa. Maria zdaje się mówić: "Wejdź do tego kościoła, który jest pod moim patronatem. Idź tam, aby adorować mego Syna, który przyszedł na ten świat, aby zbawić ludzkość".

Po obu stronach drzwi znajdują się pełno wymiarowe rzeźby: po lewej m.in. królowej Saby, króla Salomona i świętego Piotra



a po prawej stronie Świętego Pawła, Króla Davida, Batszeby i nieznanego króla



Warto podejść bliżej, aby podziwiać misternie rzeźbione figurki zdobiące ostrołukowy portal



i środkowy filar



Nad portalami głównej zachodniej fasady znajduje się tzw. galeria królów.



Jest to rząd dwudziestu ośmiu rzeźb reprezentujących dwadzieścia osiem pokoleń królów judzkich, potomków i przodków Maryi i Jezusa. Ta część elewacji pokazuje, że Maryja, śmiertelna kobieta rodzi Jezusa, który był jednocześnie człowiekiem i Bogiem.

Powyżej znajduje się wspomniana rozeta



o średnicy 9,60 m, która powstała w 1225, tworząc jakby aureolę nad figurą Marii z Dzieciątkiem pomiędzy dwoma aniołami .

Stojąc na placu przed katedrą możemy na dachu katedry zauważyć słynne krogulce i chimery,



Zadaniem krogulców (rzygaczy) było odprowadzenie wody daleko od ścian katedry, co czyniły skutecznie chroniąc ją od zniszczenia już od prawie 800 lat.

Pora wejść do środka świątyni. Przez chwile wzrok musi się przyzwyczaić do panującego we wnętrzu półmroku.



To co na pewno imponuje to rozmiar katedry, jednocześnie widać, jak proporcjonalny i symetryczny jest układ naw. Boczna nawą kierujemy się w kierunku prezbiterium.






Po drodze mijamy liczne kaplice, których ozdobą są barwne witraże



W całej budowli umieszczono dużą ilość witraży, które wprowadzają piękną grę światła do tej mrocznej budowli.






Pośród witraży na wyróżnienie zasługują rozety. Te trzy w katedrze Notre-Dame są jednym z największych arcydzieł sztuki chrześcijańskiej. Największa północna ma ponad 21 m średnicy, zachodnia na głównej fasadzie ok. 10 m a od południowej strony 13 m.



Ta południowa rozeta jest dedykowana tematyce Nowego Testamentu. Ma osiemdziesiąt cztery szyby podzielone na cztery koła. Powstała ok. 1260 r, ale na przestrzeni wieków wielokrotnie była niszczona i restaurowana. Pod rozetą mamy niebiański sąd reprezentowany przez szesnastu proroków.

Przed prezbiterium znajduje się najcenniejsza rzeźba w świątyni.



W katedrze jest aż 37 rozmaitych przedstawień Matki Boskiej, ale tylko jedną z nich uważa się za patronkę kościoła. Jest nią Notre Dame de Paris /Nasza Pani/. To XIV wieczna figura Madonny z Dzieciątkiem, która pierwotnie znajdowała się w kaplicy św.Aignana w innym klasztorze na wyspie. W 1818 roku przeniesiono ją do katedry i ustawiono w portalu Matki Boskiej. Na dzisiejsze miejsce trafiła dopiero podczas rekonstrukcji w 1855 roku.

Prezbiterium katedry Notre-Dame jest same w sobie małym arcydziełem sztuki rzeźbiarskiej



Wewnętrzne stalle pochodzą z XVIII wieku i zostały wykonane przez Jeana Louisa Hammera. Z pierwotnej ilości 114 stall pozostało 78 po obu stronach prezbiterium. Za ołtarzem znajduje się Pieta autorstwa Nicolasa Coustou.






Wokół prezbiterium prowadzi tzw. Obejście. Wzdłuż jego północnej części znajduje się ciąg kolorowych rzeźb z XIII przedstawiający 14 scen z życia Jezusa od narodzenia do jego śmierci,






a po stronie południowej pochodzące z XIV w sceny objawienia Jezusa po jego śmierci



Nie sposób pokazać całego wnętrza katedry, czasem jeden detal daje więcej do myślenia, niż wielobarwne witraże czy rzeźby.



Po wyjściu z katedry idziemy w stronę południowego transeptu.



Widok tego skrzydła jest równie niezwykły jak zachodniej fasady. Wyróżnia go wspomniana już 13 m rozeta oraz piękny portal poświęcony życiu pierwszego chrześcijańskiego męczennika świętego Szczepana.



Na portalu możemy wyróżnić sceny związane z głoszeniem chrześcijaństwa przez św Szczepana , jego sądem, ukamieniowaniem i pochówkiem. Na potrójnym łuku przedstawiono postacie innych męczenników kościoła.

Warto również zwrócić uwagę na chyba najładniejsze w całej gotyckiej architekturze zwieńczenie fasady w trójkąt z większą i mniejszymi rozetami.



Na zbliżeniach możemy podziwiać kunszt dawnych mistrzów i niezrównane piękno detali architektonicznych.






Na koniec jeszcze jedno zdjęcie katedry zrobione podczas wieczornego rejsu statkiem po Sekwanie.

Zobacz również inne katedry