Bazylika Grobu Bożego w Miechowie

Przed nami dni szczególne w tradycji chrześcijańskiej - Triduum Paschalne związane z męką, śmiercią i zmartwychwstaniem Jezusa Chrystusa. Wydarzenia te nierozerwalnie związane są adoracją grobów Jezusa w naszych kościołach. Niewiele osób wie, że budowę takich grobów w Polsce rozpowszechnił Zakon Rycerzy Grobu Bożego w Jerozolimie zwany bożogrobcami, których zadaniem była straż przy Grobie Chrystusa w Jerozolimie oraz opieka nad przybywającymi tam licznie pielgrzymami.

Bożogrobców do Polski sprowadził wielmoża małopolski komes Jaksa herbu Gryf. Pielgrzymując w 1162 roku do Ziemi Świętej przywiózł kilku braci zakonnych i ufundował im kościół i klasztor w swych dobrach – w Miechowie. Wraz z zakonnikami Jaksa przywiózł również kilka worków ziemi i kamieni z Golgoty. W miejscu, gdzie ją rozsypał zbudował replikę jerozolimskiego Bożego Grobu.

Kościół pw. Grobu Pańskiego szybko stał się zbyt mały. W latach 1235 – 1293 podjęto budowę nowego, romańskiego kościoła. Miechowska świątynia szybko stała się łącznikiem z Ziemią Świętą, a szczególnego znaczenia nabrała po opanowaniu Jerozolimy przez innowierców. W 1379 r. kościół spłonął w wielkim pożarze miasta. Odbudowany, ulegał jeszcze kilkakrotnym pożarom, a obecny wygląd to efekt rekonstrukcji przeprowadzonej w XVIII w. Wieżę zakończono charakterystycznym hełmem w kształcie ogromnej kuli z pozłacanym, podwójnym krzyżem bożogrobców. Świątynia otrzymała wtedy obecny barokowo-rokokowy wystrój. Została na nowo konsekrowana 15 lipca 1799 – w 700 rocznicę zdobycia Jerozolimy przez Krzyżowców.

Widok ogólny na kościół zza ogrodzenia.



Wspomniana kula z postacią Jezusa i podwójnym krzyżem bożogrobców



Wieża kościoła w całej krasie.



Kruchta wejściowa. Na wysokich cokołach stoją figury: św. św. Piotra i Pawła oraz dwóch aniołów.



Portal wejściowy do świątyni z 1714 r.



Herb fundatora pierwszego kościoła Jaksy herbu Gryf.



Barokowo rokokowy ołtarz główny.



Przedstawia scenę Zmartwychwstania. Widać otwarty, obramowany głazami grób, w otoczeniu spiętrzonych chmur i glorii, z postacią Jezusa wśród główek aniołów. Po bokach – zaskoczeni żołnierze. Obok sceny głównej umiejscowiono uzupełniające ją postacie: anioła, wskazującego pusty grób i Marię Magdalenę.



Nad całością góruje figura Boga Ojca trzymającego berło i wspartego o kulę ziemską.



Część ofiarna ołtarza. Tabernakulum ołtarzowe wykonane w stylu rokokowym stoi na tle płyt lustrzanych wypełnionych ornamentyką rokokową. Centralnie umieszczone jest wyobrażenie Ducha Świętego w postaci gołębicy.



Ładnie zdobione stalle.



W kościele znajduje się duża ilość ołtarzy. Te przylegające do prezbiterium są bogato złocone. Poniżej ołtarz św. Jakuba Młodszego



Ołtarz św. Augustyna.



Boczny ołtarz MB Częstochowskiej w nawie południowej.



Symetrycznie na nawie północnej znajduje się boczny ołtarz ze sceną Ukrzyżowania Jezusa.



Oba ołtarze posiadają bogato zdobione portale.



Ładna barokowa ambona.



Kazalnica z postaciami czterech ewangelistów.



Nad baldachimem postać anioła z tablicami Dekalogu.



Kolejne boczne ołtarze, ten poniżej to św. Józefa.



Ołtarz św. Anny.



Bardzo efektownie prezentują się dwa ołtarze wykonane z czerwonego marmuru.



Po lewej stronie z postaciami św. św. Piotra i Pawła



Po prawej z postacią św. Nepomucena.



Pośród atrybutów świętego brak aureoli z gwiazdami.



Wspaniały barokowy prospekt organowy. Organy z postacią św. Cecylii – patronki śpiewu i muzyki kościelnej, zawierają 12 zespołów piszczałek w części środkowej (w nawie głównej) oraz po trzy zespoły w nawach bocznych.



Jedna z rzeźb zdobiących organy.



Cały kościół aż roi się od postaci aniołów. Kolejny na jednym z portali.



Wejście do kaplicy św. Marii Magdaleny. Prowadzi przez barokowy portal z czarnego marmuru z epitafium i portretem na blasze generała zakonu bożogrobców Macieja Łubieńskiego (1617-1627).



Kaplica ma gwiaździste sklepienie



a ściany pokryte są freskami z XV w.



Pod chórem w zachodniej ścianie kościoła, w niszy sklepionej półkoliście, znajduje się malowidło ścienne pochodzące z okresu przed 1379 r. Przedstawia ono Chrystusa ukrzyżowanego wraz z trzema Mariami. Obok stoi św. Jan i jakiś rycerz – prawdopodobnie autor fresku uhonorował w ten sposób fundatora kościoła i klasztoru księcia Jaksę.



Również znajdujące się w kościele filary zdobią liczne posagi aniołów i świętych. Poniżej kilka z nich.









Strzałka kieruje nas do kaplicy Grobu Bożego. Najpierw jednak musimy wyjść z kościoła na krużganki dawnego klasztoru bożogrobców.



Wejście do kaplicy znajduje się pośrodku wschodniego skrzydła krużganków. Na ścianach znajdują się ładne, neogotyckie stacje drogi krzyżowej.



Kaplica Grobu Bożego w obecnym kształcie została zbudowana w 1525 r. na miejscu wcześniejszej kaplicy. Wystrój architektoniczny łączy renesans włoski z wzorami wawelskimi.

Centralnym elementem kaplicy jest Grób Chrystusa. Jest to kamienna kwadratowa budowla wykonana z ciosów kamiennych pokrytych plastyczną dekoracją. W przedniej części po lewej stronie znajduje się niskie wejście do komory grobowej. Kwadratowe wnętrze komory przykryte jest polichromowanym sklepieniem, wzdłuż prawej ściany stoi kamienny zdobiony sarkofag.



Grób Chrystusa był nieodłącznym elementem kościołów wznoszonych przez bożogrobców. Miechowski został wzniesiony na ziemi przywiezionej z Jerozolimy i tu rozsypanej. Dla podniesienia autentyczności miejsca w zachodniej ścianie kaplicy został wmurowany kamień przywieziony z grobu Chrystusa z Jerozolimy.



Górna część grobu jest drewniana, wykonana w stylu barokowym w II połowie XVIII w.



Grób Chrystusa w całej okazałości. W okresie kiedy muzułmanie zabronili pielgrzymom odwiedzać grób jerozolimski, Miechów stał się celem pielgrzymek całej średniowiecznej Europy. Jako miejsce pielgrzymek, miechowski Grób Chrystusowy uzyskał szereg przywilejów, w tym przywilej odpustu zupełnego podobnie jak grób jerozolimski.



Kopuła stropu kaplicy pokryta jest renesansowymi freskami na których w czworokątnych polach umieszczono motywy roślinne. W dolnej części umieszczone są kartusze herbowe zawierające herb królewski oraz herb królowej Bony. Wśród dostojnych gości pielgrzymujących do miechowskiego Grobu Bożego znalazła się królowa Polski św. Jadwiga. Wielokrotnie tu bywał Władysław Jagiełło oraz inni polscy królowie.



Spacerując po krużgankach dawnego klasztoru zaglądamy do jeszcze jednego pomieszczenia. Znajduje się w nim kopia Całunu Turyńskiego. Z licznych tablic możemy sporo się dowiedzieć o jego historii, a także zobaczyć, jak wyglądała twarz Jezusa poprzez cyfrową obróbkę jego odbicia na płótnie.



Na koniec tego postu jeszcze chciałbym pokazać zbliżenie na XIII stację drogi krzyżowej, umieszczonej w krużgankach klasztoru.



Cytat zawarty pod stacją może być modlitwą na nadchodzące dni:

"Siedzi pod krzyżem Matka nieszczęśliwa,
z ran swego syna, łzami krew obmywa.
O święta Matko. Swej boleści łzami
ulżyj nam wszystkim, módl się za nami"

Moi mili, z okazji zbliżających się Świąt Wielkanocnych życzę wszystkim zdrowia i przeżycia tych dni w spokoju. Wesołego Alleluja!

Lokalizacja