Baptysterium San Giovanni we Florencji

Gdy latem tego roku zobaczyłem lśniący nowością budynek baptysterium nie mogłem się nadziwić, że jest najstarszą budowlą na Piazza San Giovanni we Florencji. Okazało się, że to efekt pieczołowicie przeprowadzonej renowacji budynku . Można nawet powiedzieć, że miałem sporo szczęścia, bo rok wcześniej cały budynek baptysterium był skryty za rusztowaniami. Teraz cieszy nas stonowaną kolorystyką marmurowej elewacji utrzymanej w zielono-białej tonacji.



Historia budowy baptysterium sięga IV - V w n.e. To z tego okresu pochodzi jego charakterystyczny ośmiokątny kształt. Dzisiejszy wygląd zawdzięcza przebudowom dokonanym w XII - XIII w, kiedy otrzymał marmurową elewację, najpierw z zewnątrz, a następnie wewnątrz. Również z XIII wieku pochodzą mozaiki umieszczone w absydzie prezbiterium i wewnątrz kopuły. Ich widok chyba na każdym ze zwiedzających robi ogromne wrażenie. Ale czy można się temu dziwić?



To pracochłonne i kosztowne dzieło powstało prawdopodobnie przy udziale weneckich mistrzów w czasie około 40 lat. Mozaiki zostały tematycznie podzielone na kilka stref. Centralne miejsce zajmuj tu scena Sądu Ostatecznego pokazana aż na trzech segmentach kopuły. W środku znajduje się postać Chrystusa, po jego lewej stronie możemy znaleźć sceny strącenia złych do piekła, a po prawej Patriarchowie witają prawych w niebie.



Pozostałe segmenty podzielono tematycznie na 5 stref. Najbliżej środkowej latarni znajdują się chóry anielskie.



Poniżej umieszczono sceny z Księgi Rodzaju, mamy więc tu postacie Adama i Ewy, Kaina, Abla i Noego z rodziną. Środkowy pas zajmują sceny z życia św. Józefa, niżej Jezusa i Maryi, a ostatni pas zajmują sceny z życia patrona baptysterium, Jana Chrzciciela.



Swoja mozaikę ma również prezbiterium z ołtarzem ofiarnym umieszczony w dobudowanej na początku XIII wieku absydzie.



Z innych ciekawostek wnętrza baptysterium warto jeszcze pokazać grobowiec antypapieża Jana XXIII, który zmarł we Florencji w 1419 roku.



Do wnętrza baptysterium można się dostać przez jedne z trzech brązowych drzwi. Najwięcej zwiedzających gromadzi się przy wschodnim wejściu, gdzie zostały umieszczone słynne Drzwi Raju, nazwane tak przez Michała Anioła w dowód uznania zdolności rzeźbiarskich ich autora - Lorenzo Ghibertiego.



Powstałe w latach 1425-1450 z pozłacanego brązu drzwi zostały podzielone na 10 kwater (po 5 na każde skrzydło) i przedstawiają sceny ze Starego Testamentu. Przy czym jedna kwarta zawiera czasem kilka tematów tworząc tzw. kompozycje symultaniczne. Drzwi zrobiły na mnie duże wrażenie, dość długo przyglądałem się poszczególnym scenom. Nie mogłem się oprzeć i każdą uwieczniłem na zdjęciu. Pokazuję je poniżej zaczynając od najwyższej kwarty lewego skrzydła drzwi.

Stworzenie Adama, stworzenie Ewy, grzech pierworodny, wypędzenie z Raju.



Noe i jego bliscy składają ofiarę, pijaństwo Noego.



Narodziny Ezawa i Jakuba, odsprzedanie pierworództwa przez Ezawa, Izaak wysyła Ezawa na polowanie, polowanie Ezawa, Rebeka poucza Jakuba, oszukanie Izaaka.



Mojżesz otrzymuje na Synaju Tablice Praw.



Walka z Filistynami, zabicie Goliata.



I prawe skrzydło drzwi od góry. Praca pierwszych ludzi, składanie ofiary przez Kaina i Abla,
Kain zabija Abla, Bóg oskarża Kaina.



Ukazanie się Aniołów Abrahamowi, ofiarowanie Izaaka.



Józef sprzedany do niewoli, znalezienie srebrnego kubka w worku Beniamina, Józef rozpoznany przez braci.



Lud Izraela nad Jordanem, podbój Jerycha.



Królowa Saba przed Salomonem.



Mimo, że oryginały płaskorzeźb znajdują się w Museo dell’Opera del Duomo, turyści wolą oglądać te kopie, gdyż tylko tutaj są ukazane w całości w postaci drzwi.

Po północnej stronie baptysterium znajdują się jeszcze jedne drzwi wg projektu Lorenzo Ghibertiego. To nimi wchodziliśmy do środka.



Wykonane w latach 1402–1425 zostały ozdobione 28 kwaterami po 14 na każde skrzydło. Zdobi je 20 scen z Nowego Testamentu, a dolne 8 kwater przedstawia Ewangelistów i czterech Doktorów Kościoła. Poniżej dwa bardziej szczegółowe fragmenty tych drzwi.

Wypędzenie kupców ze świątyni po lewej oraz Jezus chodzi po wodzie i ratuje Piotra po prawej.



Wjazd do Jerozolimy po lewej oraz Ostatnia Wieczerza po prawej.



Trzecie drzwi znajdują się od strony południowej. Może nie są tak bogato zdobione i złocone, za to są najstarsze.



Zostały wykonane przez Andrei Pisano około 1330 roku. Tu również mamy 28 kwater, tym razem ze scenami z życia św. Jana Chrzciciela (20 kwater) i alegoriami cnót (8 kwater) Pierwotnie były to drzwi wschodnie, czyli główne, ale musiały ustąpić miejsca Drzwiom Raju.

Poniżej fragment przedstawiający w górnym rzędzie najpierw chrzest pierwszych wyznawców nowej wiary (po lewej) a następnie samego Jezusa (po prawej). W dolnym rzędzie mamy alegorię nadzieji (po lewej) i wiary (po prawej)



Nie tylko kwatery wszystkich drzwi są bogato zdobione. Warto się również przyjrzeć zdobieniom wokół kwater, tzw. bordiury zawierają motywy biblijne, czasem roślinne a nawet podobizny artystów żyjących w czasie tworzenia tych dzieł.

Sporo w dzisiejszym poście było złoceń i religijnych odnośników. Ot, takie moje słowo na niedzielę :)

Lokalizacja