Cmentarz Miejski w Puli

Od pewnego czasu podczas naszych wycieczek samochodowych wybieramy parkingi przy cmentarzu, jako miejsce postojowe auta. Zwykle są bezpłatne i położone blisko centrum miasta, które zwiedzamy. Tak było podczas naszej wycieczki do Puli, której opis niedawno umieściłem na blogu. Tym razem, już po zwiedzeniu Puli i powrocie na parking zwróciłem uwagę na datę nad wejściem cmentarza - 1867 r.



Tak odległa data sugerowała, że mogą na nim być dawne nagrobki, które zwykle są też interesującymi dziełami sztuki sepulkralnej. Cmentarz faktycznie powstał jeszcze wcześniej, bo w 1848 roku. Cmentarz Miejski zajmuje obszar około 7,5 ha. Jego dość pobieżne obejście zajęło mi ok. 0,5 godziny. Poniżej prezentuję wybrane zdjęcia nagrobków, które zwróciły moją uwagę w czasie zwiedzania. Zdjęcia pokazuję w przypadkowej kolejności, bez opisów. Stonowana kolorystyka pasuje do obecnego czasu zadumy i refleksji.

Czytaj dalej

Znojmo w moim obiektywie

Znojmo to kolejne czeskie miasto, które chciałbym przedstawić na moim blogu. Jest malowniczo położone w południowo-wschodnich Czechach, blisko granicy z Austrią, w regionie Moraw Południowych. Jego historia sięga IX wieku, gdy w czasach Państwa Wielkomorawskiego znajdował się w tym miejscu gród obronny. Pierwsze wzmianki o mieście Znojmo pochodzą z 1226 roku, kiedy to król czeski Przemysław Ottokar I buduje tutaj ufortyfikowane miasto z zamkiem. Dość szybko miasto zyskało przywileje miasta królewskiego.

Świetne położenie przy szlaku handlowym zapewniało miastu dostatek i przyczyniło się do jego rozwoju, którego nawet nie powstrzymały wojny husyckie. Kres prosperity przyniosła dopiero Wojna Trzydziestoletnia. Znojmo było wielokrotnie zdobywane i plądrowane. Ponad sto lat zajęło, aby się znów odrodziło. Obecnie miasto rozwija się, jako ważny ośrodek turystyczny. Sprzyjają temu liczne zabytki i atrakcyjne położenie nad rzeką Dyja.

Pierwszy z zabytkowych obiektów widzimy jeszcze będąc na przedmieściach Znojma. Jest nim dawny klasztor norbertanów, znany pod nazwą Klášter Louka.

Czytaj dalej

Zamek w Lublinie

Kilka dni temu ogłoszono, że Lublin w 2029 roku będzie Europejską Stolicą Kultury. Zaszczyt ten będzie łączyć wspólnie z jednym z miast szwedzkich, które zostanie wybrane pod koniec roku. Wydaje się, że wybór padł na dobrego kandydata, a utwierdzają mnie w tym moje odczucia po wizycie w tym mieście. Odczucia jak najbardziej pozytywne, Już dawno nie byłem w mieście tak nastawionym na promowanie swojego wizerunku i jednocześnie tak przyjaznym turystom. Myślę, że do czasu, gdy miasto zacznie pełnić obowiązki związane z otrzymaną funkcją, uda mi się na tym blogu zamieścić kilka wpisów o nim i jego zabytkach. Zaczynam od położonego na wzgórzu zamku. Może powinienem napisać, że zamku królewskiego, ale tak po prawdzie, to z jego szacownego przodka niewiele zostało do dnia dzisiejszego.

Pierwotny zamek został wzniesiony jako warownia obronna w XII wieku. W XIII wieku powstał donżon (stołp), czyli romańska wieża mieszkalno-obronna, która do dziś jest jedną z najlepszych zachowanych tego typu konstrukcji w Polsce. W XIV wieku, za panowania Kazimierza Wielkiego, zamek został rozszerzony i pełnił funkcję królewskiej warowni. W tym okresie Lublin stał się ważnym miastem administracyjnym i handlowym, miejscem spotkań szlachty oraz siedzibą sądów. W XVII wieku, na skutek licznych walk z Kozakami i Tatarami oraz potopu szwedzkiego (1655-1660), zamek tak mocno ucierpiał, że jego rola, jako kluczowego elementu systemu obronnego Polski zmalała. Przez jakiś czas zamek pełnił jeszcze funkcje reprezentacyjne. W XIX wieku, za panowania rosyjskiego, zniszczony zamek rozebrano, a na jego miejscu zbudowano więzienie.

Niestety, dekady funkcjonowania zamku jako więzienie odcisnęły piętno na jego postrzeganiu. Dla wielu lublinian pozostał w pamięci jako okrutne więzienie, gdzie najpierw zaborca rosyjski, później okupant hitlerowski a po wojnie stalinowski aparat partyjny więził wielu działaczy patriotycznych, funkcjonariuszy polskiego podziemia i oficerów AK. Dopiero w II połowie lat 50 tych XX wieku, po remoncie przekształcono zabudowania więzienne w siedzibę Muzeum Lubelskiego.

Czytaj dalej

Saloniki (Tesaloniki)

Saloniki (lub z greckiego Tesaloniki) to drugie co do wielkości miasto w Grecji i jedno z najważniejszych centrów kulturalnych i historycznych w kraju. Znajduje się na północy, nad Zatoką Termajską, będąc głównym portem i bramą do Bałkanów. Po wielkim pożarze w 1917 roku, który zniszczył dużą część miasta, Saloniki zostały odbudowane w szybkim tempie, często bez dużej dbałości o estetykę. W efekcie wiele budynków z lat 50 i 60 to proste, betonowe bloki mieszkalne, które nie cieszą się najlepszą opinią. To sprawia, że miasto bywa nazywane najbrzydszym w Grecji.

Ale wystarczy wejść pomiędzy te budynki, by znaleźć miejsca skrywające wspaniałe zabytki architektury o historii sięgającej tysięcy lat wstecz. Samo miasto zostało założone w 315 roku p.n.e. przez macedońskiego króla Kassandrosa, który nazwał je na cześć swojej żony, Tesaloniki, przyrodniej siostry Aleksandra Wielkiego. Miasto było świadkiem wspaniałych czasów starożytnych, średniowiecznych oraz nowożytnych, a jego historia jest nierozerwalnie związana z losami regionu Bałkanów, Cesarstwa Rzymskiego, Bizantyjskiego oraz Imperium Osmańskiego.

Naszą wizytę w Salonikach rozpoczęliśmy wcześnie rano od spaceru po nadmorskiej promenadzie znanej pod nazwą Bulwaru Nikis (Zwycięstwa). Promenada ciągnie się wzdłuż Zatoki Termajskiej i oferuje piękne widoki na morze oraz na nowoczesne dzielnice mieszkaniowe.

Czytaj dalej

Wodospad Zaskalnik w Szczawnicy

Położona na pograniczu Pienin i Beskidu Sądeckiego Szczawnica oferuje wiele atrakcji turystycznych. Większość z nich znajduje się w odległości do 20 km od miasta, co czyni Szczawnicę świetnym punktem wypadowym do ich poznania. Również sama Szczawnica, poza tym, że jest piękną miejscowością uzdrowiskową, ma na swoim terenie kilka urokliwych miejsc, które możemy poznać np. w czasie poobiedniego spaceru.

Jednym z takich miejsc jest wodospad Zaskalnik znajdujący się w przysiółku Sewerynówka. Z centrum Szczawnicy prowadzi do niego niebieski szlak turystyczny, ten sam, którym możemy dalej iść na Przehybę. Taki spacer zajmie nam około 45 minut. Miejsce, gdzie znajduje się wodospad nie jest opisane, ale nie powinno być problemu z trafieniem do niego z uwagi na narastający szum spadającej wody.

Czytaj dalej

Spacer po Puli

Pula to największe miasto na półwyspie Istria, znajdujące się w Chorwacji nad Morzem Adriatyckim. To jedno z najstarszych miast w kraju, z bogatą historią sięgającą czasów starożytnych. Miasto jest znane ze swojego imponującego dziedzictwa kulturowego, szczególnie z okresu rzymskiego, co czyni je popularnym celem turystycznym.

Na jednym z placów możemy zobaczyć wykonaną z brązu makietę miasta. Od razu rzucają się w oczy dwa największe obiekty zabytkowe Puli. Są nimi dawny rzymski amfiteatr z I wieku n.e. oraz zabudowania twierdzy weneckiej z XVII wieku.

Czytaj dalej

Mosty w Stańczykach

Mosty w Stańczykach są ciekawą atrakcją turystyczną województwa warmińsko-mazurskiego. Z uwagi na kształt bywają nazywane akweduktami i chociaż ich architektura faktycznie przypomina rzymskie akwedukty w Pont du Gard, to nigdy takiej roli nie spełniały.



Mosty są częścią nieczynnej już linii kolejowej Gołdap-Żytkiejmy, której budowę rozpoczęto na początku XX wieku. Linia kolejowa miała na celu wspieranie lokalnego rozwoju gospodarczego. Kolej miała ułatwić transport towarów i ludzi, co przyczyniłoby się do rozwoju handlu oraz przemysłu. W tamtym czasie kolej była jednym z najważniejszych środków transportu, napędzającym rozwój ekonomiczny.

Czytaj dalej

Bazylika katedralna w Ostrzyhomiu

Bazylika w Ostrzyhomiu to największy i najważniejszy kościół na Węgrzech. Bazylika jest siedzibą prymasa Węgier, stąd często bywa nazywana katedrą lub bazyliką katedralną. Świątynię, zaprojektowaną przez architektów: Pála Kühnela, Janosa Pakha i Józsefa Hilda, wznoszono w latach 1822–1869. Została wybudowana na miejscu wcześniejszej XII-wiecznej świątyni św. Wojciecha, zniszczonej podczas walk z Turkami. Konsekracji katedry pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Wojciecha dokonano w 1856 r. w obecności cesarza Austrii Franciszka Józefa I.

Katedra jest malowniczo położona na wzgórzu zamkowym nad brzegiem Dunaju, który w tym miejscu wyznacza granicę pomiędzy Słowacją i Węgrami. Będąc jeszcze po słowackiej stronie warto na chwilę zatrzymać się w miejscowości Štúrovo i podejść na punkt widokowy znajdujący się nad Dunajem. Roztacza się z niego ładny widok na bazylikę oraz na cały kompleks wzgórza zamkowego.

Czytaj dalej

Lepenski Vir

W ostatnim poście pokazałem, jak wyglądało życie na wsi Górnego Śląska ok 100-150 lat temu. Tym razem cofniemy się w czasie o wiele dalej, do mezolitu, czyli okresu epoki kamienia łupanego poprzedzającego neolit. To wtedy, mniej więcej 7000 lat p.n.e. w okolicach Żelaznej Bramy na Dunaju powstała osada, którą dzisiaj nazywamy Lepenski Vir.



Żelazna Brama to przełomowy odcinek Dunaju, który tworzy w tym miejscu wąski przesmyk, otoczony wysokimi brzegami. Rozciąga się na długości około 134 kilometrów i jest naturalną granicą między Karpatami a Górami Wschodnioserbskimi, a także  między Rumunią i Serbią

Czytaj dalej

Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie

Tym razem zapraszam do obejrzenia zdjęć z miejsca położonego niedaleko mojego miejsca zamieszkania. Park Śląski, dawniej znany pod nazwą Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka (WPKiW) jest znany z wielu połoźonych na jego terenie obiektów. Wszyscy słyszeli o Stadionie Śląskim czy też Planetarium Śląskim. Mniej znane jest Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie". Nazwa dość długa, dlatego dalej będę pisał, że znajdujemy sie w skansenie.

Na jego terenie zgromadzono 102 obiekty architektury, głównie drewnianej z terenów Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Region Górnego Śląska został podzielony na pięć rejonów: Beskidu Śląskiego, Pogórza Cieszyńskiego, Pszczyńsko-Rybnicki, Bytomsko-Tarnogórski i Lubliniecki. Obiekty reprezentujące dany rejon zostały umieszczone obok siebie, co pozwala lepiej poznać ich architekturę. Ekspozycja wciąż się rozrasta a ilość wolnego miejsca pozwoliła za zaplanowanie nowego działu z obiektami tzw. ery przemysłowej. Poniżej prezentuję plan skansenu.

Czytaj dalej

Zespół pałacowo-ogrodowy w Pillnitz

W 1706 roku król polski August II Mocny nadaje swojej kochance Annie Konstancji von Cosel niedawno odziedziczony majątek ziemski Pillnitz, położony na przedmieściach Drezna. Jego ozdobą była pałacowa rezydencja, w której zamieszkała słynna hrabina w latach 1713-1715. Gdy za sprawą intryg Cosel popada w niełaskę króla, musi opuścić Pillnitz i resztę życia spędzi na zamku w Stolpen.

Cały majątek powraca do Augusta II Mocnego, który zleca jego rozbudowę wg projektu Matthäusa Daniela Pöppelmanna. W ciągu dziesięciu lat do już istniejącej rezydencji zostały dobudowane: Pałac Wodny z okazałymi schodami prowadzącymi do przystani na Łabie, Pałac Górski, Świątynia Wenus oraz kościół św. Ducha. Równolegle zaprojektowano pałacowe ogrody w stylach francuskim i angielskim. W efekcie powstała wspaniała rezydencja zwana "rezydencją rozkoszy", która wkrótce stała się ulubionym miejscem pobytu latem elektorów i królów saskich.

W 1818 roku pożar niszczy doszczętnie zabudowania Starego Pałacu i Świątynię Wenus. W ich miejsce w latach 1819-1830 powstaje klasycystyczna bryła Nowego Pałacu z salą balową nakrytą wielką kopułą oraz katolicką kaplicą. Nowy pałac połączono łącznikami z ocalałymi z pożaru Pałacami: Wodnym i Górskim. W takim stanie zabudowania te dotrwały do naszych czasów. Zanim zobaczymy je z bliska warto jeszcze przyjrzeć się ich położeniu z lotu ptaka. Z braku drona musi nam wystarczyć widok, jaki pokazuje Google Earth.



Zwiedzanie tego kompleksu pałacowo-ogrodowego zaczynamy od kupna biletów w kasie. Następnie po przejściu kilku parkowych alejek wchodzimy na centralny dziedziniec pałacowy. Ma on postać ogrodu w stylu francuskim ze ścieżkami spacerowymi i fontanną. Całość zdobią liczne rabaty kwiatowe.

Czytaj dalej

Isola di Capri

Capri to nieduża wyspa na Morzu Tyrreńskim położona w Zatoce Neapolitańskiej. Opiewana przez poetów i odwiedzana przez wielkich tego świata, od dłuższego czasu była w naszych planach, jako jeden z celów wycieczkowych. Aż wreszcie nadszedł ten moment, gdy mogliśmy zrealizować nasz plan. Wczesnym porankiem udajemy się do portu w Neapolu, skąd odpływa prom na wyspę Capri. Jedyne, co nam trochę psuło nastrój, to warstwa chmur przykrywająca niebo. A wiadomo, że wyspa ta najpiękniej wygląda skapana w promieniach słońca.

Po około godzinie rejsu jesteśmy już na tyle blisko Capri, że możemy rozróżnić znajdujące się na niej zabudowania. Jest też nadzieja na lepszą pogodę. Gdzieniegdzie przez chmury możemy zobaczyć błękit nieba.

Czytaj dalej

Stargard (Szczeciński)

Europejski Szlak Gotyku Ceglanego łączy ze sobą kilkadziesiąt miast położonych w Polsce, Niemczech i Danii. Nie jest to wytyczony i oznakowany szlak turystyczny, raczej stowarzyszenie miast mogących poszczycić się posiadaniem na swoim terenie budowli ceglanych o rodowodzie sięgającym czasów gotyckich. Od kilku lat w trakcie naszych wycieczek staramy się zwiedzać miejscowości położone na tym szlaku. Tak trafiliśmy do Stargardu, gdzie znajduje się wyjątkowo dużo obiektów ceglanego gotyku.

W latach 1950-2015 miasto było znane pod szerszą nazwą Stargardu Szczecińskiego. Jego początki sięgają VI wieku, a prawa miejskie otrzymało w 1243 roku. Pod koniec XIII wieku miasto obwarowano kamienno-ceglanymi murami wraz z licznymi basztami. Część z nich zachowała się do dnia dzisiejszego i właśnie od nich rozpoczęliśmy zwiedzanie Stargardu. Nasza trasa miała kształt zbliżony do koła, gdyż tak położone są zabytkowe obiekty w mieście. Najlepiej będzie pokazać to na planie miasta.

Czytaj dalej

Spacer po Piranie

Piran to małe słoweńskie miasto, położone na długim, wąskim cyplu wcinającym się w Adriatyk. Zatrzymaliśmy się tam dosłownie na kilka godzin, ale jak się okazało był to czas wystarczający, aby zobaczyć najciekawsze miejsca tej miejscowości. Dwa z nich pokazuje zdjęcie poniżej. Na pierwszym planie widać budynek Ratusza z II połowy XIX wieku a w tle, na wzgórzu, wieżę i kościół katedralny pw. św. Jerzego.



Ratusz znajduje się przy największym placu w mieście - placu Tartiniego. Został utworzony pod koniec XIX wieku przez zasypanie dawnego portu. Ma owalny kształt i otaczają go kamienice pomalowane w pastelowe kolory.

Czytaj dalej

Legnickie Pole

Dokładnie 783 lata temu, 9 kwietnia 1241 roku na polach pod Legnicą rozegrała się bitwa, w której rycerstwo polskie pod wodzą śląskiego Piasta, księcia Henryka II zwanego Pobożnym, wsparte posiłkami morawskimi i niemieckimi, starło się z armią mongolską. Bitwa, mimo że zakończyła się całkowitą klęską i śmiercią śląskiego władcy, powstrzymała Mongołów w dalszym marszu na Europę.

Już po bitwie, dla upamiętnienia tego starcia, a także dla uczczenia pamięci poległego syna, jego matka, księżna Jadwiga, późniejsza święta, postanowiła ufundować kościół i klasztor. Wg legendy świątynia stanęła dokładnie w miejscu, gdzie odnaleziono okaleczone, pozbawione głowy ciało księcia. Jest ona utożsamiana z istniejącym do dziś niewielkim średniowiecznym kościołem pw. Świętej Trójcy.

Czytaj dalej

Życzenia wielkanocne

Niech Zmartwychwstanie Pańskie,

które niesie odrodzenie duchowe,

napełni wszystkich spokojem i wiarą,

da siłę w pokonywaniu trudności

i pozwoli z ufnością patrzeć w przyszłość.


Wesołych Świąt Wielkanocnych życzy wkraj.

Czytaj dalej

Twierdza w Alanyi

Spacerując nadmorską promenadą w Alanyi mamy przed sobą ładny widok na skaliste wzgórze Kale. Ma ono postać cypla omywanego z trzech stron wodami Morza Śródziemnego. Tak korzystne położenie sprawiło, że na wierzchołku wzgórza już w wieku XIII powstała twierdza z zamkiem broniąca położone u stóp wzgórza miasto Alanya.



Cały kompleks dawnej twierdzy wraz z systemem murów obronnych zachował się do naszych czasów w prawie niezmienionej formie i jest jedną z głównych atrakcji turystycznych Alanyi.

Czytaj dalej

Zamek w Gołuchowie

Gołuchów to niewielka podkaliska miejscowość, która może poszczycić się wspaniale zachowanym renesansowym zamkiem. Położony pośrodku starego parku nad niewielką rzeczką Trzemną będącą dopływem Prosny bardziej przypomina zamek znad brzegów Loary niż obronną warownię.

Początki historii zamku związane są ze znanym rodem Leszczyńskich którzy byli posiadaczami Gołuchowa w latach 1507-1695. Około roku 1560 starosta radziejowski i wojewoda brzesko-kujawski Rafał Leszczyński w miejscu obecnego zamku wzniósł dwór obronny. Była to masywna dwupiętrowa budowla otoczona fosą na planie prostokąta z czterema ośmiobocznymi wieżami w narożach. Stanowiła jeden z ciekawszych przykładów obronnych rezydencji bogatej szlachty. Mimo że wzniesiona w dobie renesansu w jej rozplanowaniu widać jeszcze wpływy średniowiecza. Po śmierci Rafała Leszczyńskiego Gołuchów odziedziczył w roku 1592 jego najmłodszy syn Wacław. Rodzinna rezydencja nie zaspakajała jego sporych ambicji i przystąpił do jej rozbudowy. Po południowej stronie ojcowskiego dworu wzniósł budynek mieszkalny wsparty na narożu pięcioboczną basztą. Obie budowle połączono dwoma wąskimi skrzydłami dzięki czemu uzyskano wewnętrzny dziedziniec. Nowy budynek zgodnie z ówczesną modą ozdobiono od strony dziedzińca renesansowym arkadowym krużgankiem.

Czytaj dalej

Čičmany - wieś wapnem malowana

Jadąc słowacką drogą nr 64 z Żyliny do Prewidzy, mniej więcej w jej połowie zobaczymy znak informujący, że dojeżdżamy do skrzyżowania z drogą prowadzącą do miejscowości Čičmany. Tablica pod drogowskazem informuje, że znajduje się tam atrakcja turystyczna do której jest około 7 km. Polecam tam skręcić, by zobaczyć niezwykłą wieś z malowanymi domami.

Już mijając pierwsze domy dostrzegamy fantazyjne wzory namalowane na ich ścianach. Mają postać kresek, kółeczek, krzyżyków, rombów czy serduszek. Powtarzane po wielokroć na belkach budynków tworzą interesujące kompozycje malarskie.

Czytaj dalej

Głazy Piastowskie

Październikowe Morze Bałtyckie różni się od tego, które do tej pory znałem z letnich wyjazdów. Niżej świecące słońce sprawia, że większa część linii brzegowej znajduje się w cieniu, zwłaszcza popołudniową porą. Do tego towarzyszą nam już inne barwy roślinności a i zapachy, które czujemy wydają się bardziej intensywne. Łatwiej też znaleźć miejsca, gdzie można pobyć sam na sam z naturą.

Właśnie jedno z nich chciałbym Was dzisiaj pokazać. Głazy Piastowskie to osobliwość przyrodnicza znajdująca się ok 4 km na wschód od Międzyzdrojów. To tutaj, z wysokiego klifu woda wymywa w czasie silnych sztormów głazy przetransportowane do Północnej Polski przez lądolód w czasie ostatniego zlodowacenia. Głazy tworzą spore ich skupisko na długości około 300 metrów linii brzegowej. Wraz z wysokimi klifami tworzą niezwykły, warty zobaczenia krajobraz.

Czytaj dalej

Plac Hiszpański w Sewilli

Plac Hiszpański w Sewilli jest uważany za jeden z najładniejszych w Europie. Powstał na terenach podarowanych miastu przez infantkę Marię Luizę i wybranych pod zabudowę obiektów, w których miała się odbyć wielka Wystawa Iberoamerykańska w 1929 roku. Ideą wystawy było przedstawienie współpracy pomiędzy państwami Ameryki Łacińskiej i Północnej a Hiszpanią w nowej, już nie kolonialnej formule, jednocześnie ukazując potęgę dawnej, imperialnej Hiszpanii.

Główny teren wystawowy stanowił półokrągły plac wraz z przylegającym do niego po łuku Pałacem (Pawilonem) Hiszpańskim. Teren pawilonu oddzielono od placu kanałem wodnym. I to właśnie idąc wzdłuż tego kanału rozpoczynamy zwiedzanie Placu Hiszpańskiego w Sewilli. Zwracają uwagę ładne balustrady postawione wzdłuż brzegów kanału. Część z nich ma ceramiczne wykończenie.

Czytaj dalej

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klępsku

Zwiedzając miasta Hiszpanii lub Włoch często zaglądamy do ich kościołów. Jesteśmy pod wrażeniem ich wystroju. Można się w nich poczuć, jak byśmy byli w muzeach sztuki. W porównaniu do tamtych kościołów nasze, krajowe, zwykle wyglądają dużo skromniej. Cóż, zawiła historia naszych dziejów, liczne wojny i zabory sprawiły, że rzadko znajdziemy w nich autentyczne wyposażenie liczące kilka wieków.

Jest jednak grupa kościołów, której to nam mogą zazdrościć turyści przybywający z zachodu Europy. To kościoły drewniane. Mamy ich sporo, część z nich została już dostrzeżona, a ich walory spowodowały, że znalazły się na prestiżowej Liście UNESCO, jak np. karpackie cerkwie. Inne z takich kościołów wciąż czekają na odkrycie. Na pewno do nich należy kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klępsku, niewielkiej miejscowości położonej ok 30 km na północ od Zielonej Góry.

Czytaj dalej